ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΝ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ Β΄ (1904-1926)

Γέροντα, συγχώρησον ἡμῖν εἴ τι ἡμάρτομεν κατὰ Σοῦ ὡς ποιμὴν καὶ Πατὴρ φιλόστοργος καὶ μνημόνευον ἡμῶν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὡς καὶ ἡμεῖς μνημονεύομέν σου σήμερον. Ἀμήν.

Ο ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ

(«Σιναϊτικὸς Κῆπος», Ἀνατύπωσις ἐκ τῆς «Νέας Ἡμέρας», 1911)

Ἔντρομος δὲ γενόμενος Μωσῆς οὐκ
ἐτόλμα κατανοῆσαι. Εἶπε δὲ αὐτῶ ὁ
Κύριος, Λῦσον τὸ ὑπόδημα τῶν ποδῶν σου∙
ὁ γὰρ τόπος ἐν ᾧ ἔστηκας, γῆ ἁγία ἐστίν.

 

Ἡ θεοσεβὴς ἀνθρωπότης καθ᾿ ὅλους τοὺς χρόνους ἀπένειμεν εἰς τοὺς τόπους ἔνθα οἱ θρησκευτικοὶ αὐτῆς ἀρχηγοὶ ἐπετέλεσαν τὸ ἱερὸν αὐτῶν ἔργον ἐξαιρετικὴν τιμήν. Ἐὰν περιορισθῶμεν μόνον εἰς τοὺς Χριστιανούς, δι᾿ αὐτοὺς ἡ Παλαιστίνη ἐθεωρεῖτο καὶ θεωρεῖται ὁ τόπος ἔνθα δεῖ προσκυνεῖν, διότι ἐπάτησεν ἐπ᾿ αὐτοῦ ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου. Περιπατῶν τις ἐν Παλαιστίνῃ αἰσθάνεται ἱερὸν ρῖγος ἀναλογιζόμενος ὅτι πατεῖ ἐπὶ τῶν ἰχνῶν τοῦ Κυρίου ἡμῶν, ὅτι ἀκούει μυστικῶς τῆς φωνῆς αὐτοῦ ἀναβαίνων ἐπὶ τοῦ ὄρους τῶν μακαρισμῶν. Διὸ καὶ ἀπὸ τῆς πρώτης ἐποχῆς τοῦ Χριστιανισμοῦ οἱ ἱεροὶ τόποι ἦσαν ἀντικείμενον προσκυνήσεως καὶ εὐλαβοῦς ἐπισκέψεως. Οἱ Χριστιανοὶ μεταβαίνοντες ἐκεῖ ἤντλουν ὕδωρ ζωῆς ἐκ τῶν πηγῶν τοῦ σωτηρίου, τὸ ὕδωρ ἐκεῖνο ὅπερ ὑπέσχετο ὁ Σωτὴρ ἡμῶν εἰς τὴν Σαμαρείτιδα ὅτι ὁ πιὼν αὐτὸ οὐ μὴ διψήσει πώποτε. Τὸ ὕδωρ τοῦτο τῆς πίστεως οἱ εὐλαβεῖς προσκυνηταὶ ἀντλοῦντες μετέδιδον εἰς τοὺς οἴκους αὐτῶν καὶ τοὺς συγγενεῖς αὐτῶν πρὸς σωτηρίαν καὶ οἰκοδομήν. Τοῦτο συμβαίνει ἤδη καὶ σήμερον. Πληθὺς εὐσεβῶν κατέρχεται εἰς Παλαιστίνην ἐκ τῶν τεσσάρων περάτων τῆς οἰκουμένης, ὅπως αἰσθανθῇ τὴν ἱερὰν συγκίνησιν τῆς θρησκείας∙ οἱ δὲ εὐλαβεῖς ὀρθόδοξοι λαβόντες τὸ ἅγιον φῶς τοῦ Μ. Σαββάτου φυλάττουσιν αὐτὸ ἀκοίμητον μέχρις οὗ ἐπανέλθωσιν οἴκαδε, πολλάκις μέχρι Σιβηρίας.

Δεύτερον προσκύνημα μετὰ τὴν Ἰερουσαλὴμ θεωρεῖται δικαίως τὸ ὄρος Σινᾶ. Ἡ ἱερότης τοῦ Σινᾶ ἔχει τὴν ἀρχὴν αὐτῆς εἰς πολὺ ἀρχαιοτέρους χρόνους ἢ ἡ Παλαιστίνη. Ἡ ἐπιβλητικότης τοῦ ὄρους τούτου καὶ ἡ κωνοειδὴς αὐτοῦ ἔξαρσις καὶ μεγαλοπρεπὴς στάσις ἀπένειμαν αὐτῷ τὸν τίτλον τοῦ ἁγίου ἤδη πρὸ τοῦ Μωϋσέως. Ὁ πενθερὸς τοῦ Μωϋσέως Ἰοθὼρ ἦν ἱερεὺς καὶ κατῴκει περὶ τὸ Σινᾶ, ὅτε δὲ τὰ θαυμάσια ἐκεῖνα ἐτελέσθησαν, ὅτε ὁ Μωϋσῆς ἀκούσας τῆς φωνῆς τοῦ Θεοῦ ἐκ τῆς μυστικῆς Βάτου κατῆλθεν εἰς Αἴγυπτον, ἀπηλευθέρωσε τὸν λαὸν καὶ ὡδήγησεν αὐτὸν εἰς τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ ἵνα ἁγνισθῇ καὶ λάβῃ ἁγνὴν καὶ καθαρὰν τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν καὶ λατρείαν, τότε κατὰ τὴν Θείαν Γραφὴν τὸ ὄρος Σινᾶ ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα καταβὰς δώσῃ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ. Καὶ πράγματι ὡς νῦν ἔχει τὸ ὄρος δύναται νὰ ὀνομασθῇ θρόνος τοῦ Θεοῦ καὶ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν αὐτοῦ. Τοιαύτη ἡ θεία μεγαλοπρέπεια τοῦ ὄρους Σινᾶ. Ἀλλὰ περὶ τούτου παρακατιόντες. Τὸ ὄρος Σινᾶ ἐπεσκίασαν τὰ ὄρη Σιών. Πᾶσα ἡ εὐλάβεια τῶν Χριστιανῶν ἐστρέφετο πρὸς τὰ ὄρη Σιὼν τὰ χριστοπάτητα, τὸ δὲ Σινᾶ ὡς ὄρος τοῦ παλαιοῦ νόμου παρεδόθη εἰς λήθην∙ «παρῆλθεν ἡ σκιὰ τοῦ νόμου τῆς χάριτος ἐλθούσης» ψάλλει καὶ ἡ Ἐκκλησία. Οὐχ οὕτως ὅμως ἔδοξε καὶ τῷ Σαβαὼθ τῷ ἐπὶ τοῦ Σινᾶ καταβάντι καὶ δεκαλογίσαντι. Περιστάσεις ἐξαιρετικαὶ τῆς Ἐκκλησίας συνετέλεσαν εἰς τὴν τιμὴν τοῦ Σινᾶ. Ὅτε οἱ κατὰ τῆς Ἐκκλησίας διωγμοὶ διεσκόρπιζον τῇδε κᾳκεῖσε τοὺς διωκομένους χριστιανούς, οἱ τῆς Αἰγύπτου φεύγοντες τοὺς διωγμοὺς κατέφευγον εἰς τὰς ἐρήμους οἱ μὲν εἰς τὰς αἰγυπτιακὰς οἱ δὲ εἰς τὰς τοῦ Σινᾶ ὡς εἰς κρησφύγετα∙ ὅτε δὲ ἀκολούθως διὰ τοῦ Μ. Ἀντωνίου ἀνεπτύχθη ὁ μοναχικὸς βίος, πολλοὶ εὕρισκον τὴν ἔρημον τοῦ Σινᾶ ὡς τὸ μόνον μέρος πρὸς ἄσκησιν. Αἱ τῆς Π. Διαθήκης παραδόσεις περὶ τοῦ ὄρους ζωηρότατα ἐπανήρχοντο εἰς τὴν μνήμην τῶν Χριστιανῶν. Καὶ τῷ ὄντι πληθὺς τοιούτων ἐρημιτῶν ἦλθον καὶ κατεσκήνωσαν περὶ τὸ ὄρος Σινᾶ∙ Ἐκεῖ ἐν σπηλαίοις καὶ ὀπαῖς τῆς γῆς διημερεύοντες ᾐσθάνοντο ἑαυτοὺς ὑπὸ τὴν ἄμεσον σκέπην τοῦ Ἰεχωβά, ἤκουον μυστικῶς τὸν ἦχον τῶν σαλπίγγων τοῦ καταβάντος Ἰεχωβά, ἔβλεπον τὰ ὄρη σκιρτῶντα ὡς οἱ κριοὶ καὶ τὰ βουνὰ ὡς ἀρνία προβάτων ἀναπέμποντα τῷ Ἰεχωβᾷ φωνὴν ἀγαλλιάσεως, καὶ ἐνεκαρτέρουν ἐν τῇ ἀσκήσει πολλάκις ἅπαξ τῆς ἑβδομάδος τροφῆς μεταλαμβάνοντες. Οὕτω λοιπὸν καὶ τὸ Σίναιον ὄρος ἐγένετο γνωστὸν ὡς ἀσκητήριον τῶν τὸν κόσμον ἀπαρνησαμένων.

Ἔκτοτε ὁ ἱερὸς τόπος τοῦ Σινᾶ γίνεται ἀντικείμενον προσκυνήσεως καὶ σεβασμοῦ καὶ διατελεῖ σήμερον τοιοῦτος. Εὐτυχήσας νὰ συνοδεύσω ἀπὸ Καΐρου τὸν Ἡγούμενον καὶ Ἀρχιεπίσκοπον τῆς Μονῆς μέχρι τοῦ ἁγίου τούτου τόπου ἐθεώρησα καλὸν να ἐπιστείλω εἰς τὴν «Ν. Ἡμέραν» τὰς ἐντυπώσεις μου ἐκ τῆς ἱερᾶς ταῦτης πορείας χάριν τῶν πολλῶν καὶ ἐκλεκτῶν ἀναγνωστῶν αὐτῆς.

Οἱ εὐλαβεῖς Ῥῶσσοι καὶ ἐν Καΐρῳ προσκυνοῦσι τὸ λεγόμενον δένδρον τῆς Παναγίας κείμενον παρὰ τὴν ἀρχαίαν Ἠλιούπολιν, σήμερον Masa-rich. Δὲν ἔρχονται ὅμως ἐπίτηδες μόνον διὰ τὸ δένδρον ἀλλὰ ἀναβαίνοντες ἢ καταβαίνοντες εἰς τὸ Σινᾶ. Ἐκ Καΐρου διὰ τὸ Σινᾶ μία ὁδὸς ὑπάρχει ἡ διὰ τοῦ Σουὲζ σιδηροδρομικῶς. Ὑπάρχουν τρία τραῖνα καθ᾿ ἑκάστην εἰς τὰς 7 π.μ., εἰς τὰς 11 π.μ. καὶ εἰς τὰς 6 μ.μ.

Προτιμητέον τὸ τραῖνον τῶν 7. Εἰς τὸ Σουὲζ φθάνει εἰς τὰς 12. Εἰς τὸ Σουὲζ ὑπάρχει σιναϊτικὸν Μετόχιον πλησίον τοῦ σταθμοῦ μὲ μοναχὸν σιναΐτην προσμονάριον καλούμενον ὅστις φροντίζει τοῦτο μὲν νὰ ἀποστέλλῃ διὰ θαλάσσης τὰ ἐκ Καΐρου διὰ τὴν Μονὴν ἀποστελλόμενα τρόφιμα καὶ λοιπὰ χρειώδη, τοῦτο δὲ νὰ περιποιῆται τοὺς προσκυνητὰς διευκολύνων τὴν εἰς Σινᾶ ἀνάβασιν. Καὶ ἡμεῖς ἐτύχομεν καλῆς περιποιήσεως παρὰ τοῦ Προσμοναρίου Ναθαναὴλ Ἱεροδιακόνου τοῦ Κρητός. Τοῦτο δὲ εὐνόητον, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου παρόντος. Ἐμείναμεν εἰς τὸ ἐν Σουὲζ μετόχιον ὀλίγας μόνον ὥρας, τὸν καιρὸν διὰ νὰ φροντίσωμεν μερικὰ τρόφιμα διὰ τὴν ὁδόν. Εἰς τὰς 3 μ.μ. ἐφ᾿ ἁμαξῶν μετέβημεν εἰς τὸν λιμένα ἔνθα σταθμεύουσι τὰ ἀτμόπλοια τῆς Χεδιβικῆς Ἑταιρείας, τὰ μόνα ἐξυπηρετοῦντα τακτικῶς τὴν γραμμὴν Σουὲζ Aden, Massauouah, Port-Soudan, Tor κλπ. Ὁ λιμὴν οὗτος εἶνε τεχνητὸς ὑπὸ τῆς Ἑταιρείας τοῦ Ἰσθμοῦ Σουὲζ κατασκευασθείς, διὸ καὶ λέγεται terre plaine ἢ Port-Theowfik εἰς μνήμην τοῦ πατρὸς τοῦ νῦν ἀντιβασιλεύοντος Theowfik.

Φθάσαντες εἰς τὸν λιμένα ἐντὸς ¾ τῆς ὥρας ἐπέβημεν τοῦ ἀτμοπλοίου «Rahmanich» τεθέντος ἐπίτηδες εἰς τὴν διάθεσιν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ὑπὸ τῆς Ἑταιρείας Χεδιβιὲ διότι εἶνε τὸ καλλίτερον τῆς γραμμῆς. Ἐκ Σουὲζ ἀναχωρήσαντες εἰς τὰς 5 μ.μ. τῆς Δευτέρας 21 Σεπτεμβρίου, λίαν πρωΐ τὴν Τρίτην εἰς τὰς 7 ἐφθάσαμεν εἰς Τὸρ ἢ Τοὺρ ἢ Ῥαϊθώ. Σημειοτέον ὅτι τὰ ἀτμόπλοια τῆς Ἐταιρείας Khedivieh ἐν καιρῷ μὲν τῶν καθάρσεων προσεγγίζουσιν εἰς Τὸρ κάθε ἑβδομάδα ἀναχωροῦντα εἰς Σουὲζ πάντοτε τὴν Δευτέραν εἰς τὰς 5 μ.μ. Μὴ ὑπαρχουσῶν ὅμως καθάρσεων προσεγγίζουν κατὰ δεκαπενθημερίαν.

Εἰς Τὸρ ἐγένετο ὑπὸ τῶν ἐκεῖ ἀρχῶν, τῶν ἐκεῖ μοναχῶν καὶ κατοίκων χριστιανῶν καὶ μουσουλμάνων, ἡ δέουσα ὑποδοχή. Ἠ Α.Σ. μετέβη εἰς τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Μετοχίου καὶ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς ἐν μέσῳ στίχου στρατιωτῶν τῆς φρουρᾶς, τῶν μαθητῶν τῆς σιναϊτικῆς Σχολῆς καὶ τῶν Χριστιανῶν καὶ μουσουλμάνων, προπορευομένων τῶν ἱερέων ἐν στολῇ καὶ ψαλλόντων τὸ «Ἄξιον ἐστι». Μετὰ τὴν ψαλεῖσαν δοξολογίαν ἡ Α.Σ. ἀνέβη τὰ ἱδιαίτερα δώματα καὶ ἐκεῖ ἐδέχετο τὰς ἐπισκέψεις τῶν Ἀρχῶν καὶ τῶν κατοίκων εὐχομένων αὐτῷ τὸ «ὡς εὐ παρέστης». Τὸ σιναϊτικὸν Μετόχιον Ῥαϊθοῦς οἰκοδομηθέν, ὡς νῦν ἔχει, ὑπὸ τοῦ μακαρίτου Σκευοφύλακος τῆς Μονῆς Γρηγορίου τοῦ ἐκ Ζακύνθου, ἀνδρὸς ῥέκτου καὶ λίαν ζηλωτοῦ, πολλὰ παθόντος ὑπὲρ τῆς Μονῆς ἐν καιρῷ διωγμῶν, ἔχει ἔκτασιν 10000 τετραγωνικῶν μέτρων καὶ εἶνε τὸ ἐξέχον οἰκοδόμημα τοῦ Τόρ. Διαιρεῖται δὲ εἰς διάφορα τμήματα. Πρῶτον φαίνεται ἡ οἰκία κειμένη ἐπὶ τῆς θαλάσσης, διῃρημένη δὲ εἰς δύο, εἰς τὸ Ἀρχιεπισκοπεῖον καὶ τὸν ξενῶνα δι᾿ ἐπισήμους ξένους. Κάτωθεν τῆς οἰκίας εὑρίσκονται αἱ ἀποθῆκαι πρὸς ἐναπόθεσιν τῶν ἐκ Σουὲζ πεμπομένων τροφίμων καὶ ἄλλων μέχρις οὖ σταλῶσιν εἰς τὴν Μονὴν τοῦ Ὄρους. Δεύτερον εἶνε τὰ δωμάτια ἢ κελλία τοῦ κατὰ καιροὺς Προσμοναρίου καὶ τῶν λοιπῶν μοναχῶν τῶν ἐν Ῥαϊθῷ διακονούντων, καὶ τρίτον εἶνε τὸ Σχολεῖον μετὰ τῆς κατοικίας τοῦ διδασκάλου. Ὅλα ταῦτα τὰ τμήματα περιβάλλονται ὑπὸ τοίχου μάνδρας ἐν μέσῳ τῆς ὁποίας εὑρίσκεται ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, χρησιμεύων καὶ διὰ τὰς ἀνάγκας τῶν μοναχῶν καὶ διὰ τὰς ἀνάγκας τῶν ὀρθοδόξων ἀραβοφώνων οἵτινες εὑρίσκονται ἐν Τὸρ συνεσπειρωμένοι περὶ τὸ Μετόχιον καὶ ὑπὸ τὴν πνευματικὴν ἐξουσίαν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Σινᾶ διατελοῦντες. Εἰσὶ τὸ ὅλον ψυχαὶ 160 μόλις ἀποζῶντες ἐκ τοῦ λοιμοκαθαρτηρίου, ὅπερ κεῖται οὐ μακρὰν περὶ τὰ 500 μέτρα τῆς κώμης Τόρ. Τὸ Μετόχιον τοῦτο εἶνε μεγίστης σπουδαιότητος διὰ τὴν Μονὴν Σινᾶ. Δι᾿ αὐτοῦ διεξάγεται ἡ ὅλη συγκοινωνία τῆς ἐρημικῆς Μονῆς μετὰ τοῦ ἔξω κόσμου: Μάλιστα σήμερον ὅτε ἔχει τὰ δύο καλὰ τῆς συγκοινωνίας, τὸ ἀτμόπλοιον καὶ τὸν τηλέγραφον. Ἡ Μονὴ εἶνε διὰ τοὺς κατοίκους ἡ θεία πρόνοια∙ πολλοὺς ἐξ αὐτῶν τοὺς ἀπορωτέρους τρέφει καὶ δίδει ἐπιχορηγήσεις∙ δι᾿ αὐτοῦς διατηρεῖ καὶ τὸ σχολεῖον μὲ δύο διδασκάλους τὸν μὲν Γεννάδιον μοναχὸν διὰ τὴν Ἑλληνικήν, τὸν δὲ Ἀννις Χούρη ἐκ Λιβάνου διὰ τὴν Ἀραβικὴν καὶ Ἀγγλικήν. Καὶ οἱ δύο διδάσκαλοι ἐργάζονται μετὰ ζήλου. Μετὰ χαρᾶς ἤκουσεν ἡ Α.Σ. καὶ ἐγὼ παιδία ἀναγινώσκοντα ἀπταίστως τὸ ἑλληνικὸν κείμενον, τεχνολογοῦντα καὶ συνδιαλεγόμενα ἑλληνιστὶ ὡς Ἕλληνες∙ Ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀναγινώσκουσι τὸ ψαλτήριον καὶ τὸν ἀπόστολον οἱ ἀραβόφωνοι ὀρθόδοξοι. Ἐπειδὴ δὲ ἡ σχολὴ εἶνε προσιτὴ καὶ εἰς τοὺς μουσουλμάνους εἶνε λίαν εὐχάριστον ἐξ ἐθνικῆς ἀπόψεως νὰ ἀκούῃ τις μουσουλμάνων παῖδας συνδιαλεγομένους ἑλληνιστὶ ἐν μέσῳ τῆς ἀραβικῆς ἐρήμου. Τοσαῦτα περὶ τοῦ Τὸρ ὑπὸ σιναϊτικὴν ἔποψιν. Αἱ σκέψεις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καὶ τῶν πατέρων συνταυτίζονται εἰς τὴν ἰδέαν ἡ μικρὰ σιναϊτικὴ σχολὴ νὰ καταστῇ πότε πλήρης ἱερατικὴ σχολὴ διὰ τὰς ἀνάγκας τῆς Μονῆς καὶ τῆς Ἐκκλησίας∙ ἀλλὰ τὸ σχέδιον τοῦτο ἀνήκει εἰς τὸ μέλλον ἀφοῦ πρῶτον ἐξοικονομηθῶσιν αἱ πολλαὶ καὶ ποικίλαι ἀνάγκαι τῆς ἄνω Μονῆς ὡς ἡ ἀκοικοδόμησις τῶν καταρρευσάντων μερῶν τῆς Μονῆς καὶ ἡ ἀνέγερσις Βιβλιοθήκης καὶ Μουσείου.

Καὶ νῦν ἀρχόμεθα τῆς ἀληθοῦς πορείας, ἥτις ἀπὸ Τὸρ ἀνάγει εἰς τὸ ὄρος Σινᾶ. Τὸ μόνον καὶ τὸ ἀσφαλέστερον μέσον μεταφορᾶς εἶνε, ὡς ἐπὶ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀβραάμ, ἡ κάμηλος. Ἐκτὸς ταύτης καὶ τῆς ἡμιόνου οὐδεῖς ἄλλος τρόπος ἀναβάσεως εἰς τὸ ὄρος ὑπάρχει. Συγγνώμην ἐλησμόνησα τὰ ἀεροπλάνα περὶ ὧν πολὺς γίνεται ἀκριβῶς τὰς ἡμέρας ταύτας λόγος. Ἀλλὰ ἕως οὗ φθάσωσιν εἰς τὸ Σινᾶ πολὺς ἀκόμη θὰ παρέλθῃ χρόνος∙ ἐννοῶ πρὸς χρῆσιν τῶν εἰς Σινᾶ μεταβαινόντων προσκυνητῶν. Ἡμεῖς ἠκολουθήσαμεν τὴν γνωστὴν καὶ συνήθη ὁδόν. Εἰς τὴν ὁρισθεῖσαν διὰ τὴν ἀναχώρησιν ἡμέραν, τὴν 28 Σεπτεμβρίου, συνηθροίσθησαν ἐν τῇ αὐλῇ τοῦ Μετοχίου αἱ κάμηλοι. Τοῦ ἀρχιεπισκόπου συνοδευομένου ὑπὸ ἐννέα συνοδῶν ἐκ Πατέρων καὶ συνοδείας ὑπηρετῶν ἡ ἀναχώρησις ἦν δύσκολος. Διὰ τὸ ταξείδιον τοῦτο πρέπει νὰ σκεφθῇ τις ὅτι τὰ πάντα χρειάζονται καὶ περὶ πάντων δέον νὰ φροντίσῃ. Εὐτυχῶς ὁ Προσμονάριος Ῥαϊθοῦ καὶ ὁ Οἰκονόμος Εὐγένιος, ὁ ἐπὶ 40ετίαν διακονῶν, γινώσκουσι πλέον τὰ χρειαζόμενα καὶ δὲν ἀπαντᾷ τις δυσκολίας. Τὸ ζήτημα εἶνε εἰς τὴν φόρτωσιν τῶν καμήλων. Ἕκαστος καμηλοῦχος προσπαθεῖ νὰ εὕρῃ τὸ ἐλαφρότερον φορτίον διὰ τὴν κάμηλόν του, καὶ ἐδῶ ἡ ὑπόθεσις περιπλέκεται. Ἐπακολουθοῦσι φιλονεικίαι, διαπληκτισμοί, φωναί, κραυγαὶ ἕως οὖ ὁ Οἰκονόμος, ἐπεμβὰς πολλάκις διὰ μάστιγος, ὡς τοῦ τελεσφορωτέρου μέσου τῆς πειθοῦς, διαλύσῃ τὰς διαφορὰς καὶ ὁρίσῃ ἑκάστῳ τὸ φορτίον του. Οὕτω λίαν πρωΐ ἐξεκίνησαν αἱ φορτηγοὶ κάμηλοι μετὰ τῶν σκηνῶν καὶ τροφίμων λαβοῦσαι διαταγὰς νὰ σταματήσωσι καὶ νὰ σκηνώσωσιν εἰς τὸ πρῶτον νερὸ μετὰ τὴν εἴσοδον εἰς τὰ ὄρη. Ἡμεῖς ἐξεκινήσαμεν μὲ τὰς καμήλους τῆς Καβάλλας εἰς τὰς 10.30 π.μ. Ἐνώπιον ἡμῶν ἐξετείνετο ἀμμώδης ἔρημος ἀπαρηγόρητος∙ ὁ ἥλιος πυριφλεγέθων μᾶς ἔψηνε τὸ δὴ λεγόμενον∙ εὐτυχῶς ἐφωδιάσθημεν μὲ σκιάδια ἐκ φελλοῦ καὶ εἴχομεν ὄπισθεν λεπτὴν αὔραν τοῦ βορρᾶ. Ἐνώπιόν μας ὡς τεῖχος θεόκτιστον ὑψοῦντο φαλακρὰ καὶ γρανιτώδη τὰ ὄρη τῆς σιναϊτικῆς χερσονήσου. Βαδίζομεν βαδίζομεν βήματι καμηλικῷ καὶ ἐνῷ νομίζομεν ὅτι εὑρισκόμεθα ἐγγὺς τοὐναντίον ὁλοὲν ἀπομακρυνόμεθα τοῦ τείχους τούτου. Ὁ πόθος καὶ ἡ ἄσβεστος ἐπιθυμία τοῦ ἀναβάτου φέρει τὰ ὄρη πλησίον, ἡ δὲ σκληρὰ πραγματικότης καὶ τὸ τακτικὸν βῆμα τῆς καμήλου τὰ ἀπομακρύνουν. Ἐδῶ χρειάζεται Ἰώβειος ὑπομονὴ καὶ δυνατὰ νεῦρα. Μόνον ἡ καλὴ συνοδεία καὶ τῶν Ἀράβων τὸ ἀπαθὲς μουρμούρισμα ὑποτονθοριζόντων πρὸς παρηγορίαν τῆς ἀνίας τῶν ἡρώων των τὰ κλέα, δύνανται νὰ μετριάσωσι κἄπως τὴν μονοτονίαν τοῦ μέρους τούτου ἀπὸ Τὸρ μέχρι τοῦ πρώτου νεροῦ. Τέλος περὶ τὴν 5 μ.μ. τὰ ὄρη μᾶς ἐλυπήθησαν καὶ ἐσταμάτησαν∙ ἡμεῖς δὲ ἄσεμνοι τὰ ἐχαιρετίσαμεν καὶ εἰσήλθομεν διὰ μιᾶς θεοκτίστου πύλης περὶ τὰ 20 μέτρα μόνον εὐρείας εἰς τὸν Λαβύρινθον τῆς κοιλάδος τοῦ Ἴσλε. Μόλις εἰσελθόντες μετὰ 10 λεπτὰ εὕρομεν τοὺς ἡμετέρους. Αἱ σκηναὶ ἦσαν ἐστημέναι καὶ τὸ πῦρ ἀνημμένον διὰ τὴν παρασκευὴν τροφῆς καὶ καφφέ. Ἡ Α.Σ. ὥρισε τὸν πρῶτον τοῦτον σταθμὸν πρῶτον διότι ἔχει τὸ ἀπαραίτητον νερὸ καὶ δεύτερον διότι μετὰ τόσον κοπιώδη ἑξάωρον πορείαν δὲν δύναταί τις νὰ προχωρήσῃ παρεμπρός. Ἐκεῖ λοιπὸν ἐπὶ τινος πέτρας σχηματιζούσης κοιλότητα καὶ πρὸς ἀνάπαυσιν προσφόρου ἐξεπεύζευσεν ἡ Α.Σ. καὶ ὡς ὄγκος ἀδρανὴς ἔπεσε χαμαὶ ἐπὶ τῆς κοίλης πέτρας μὴ δυνάμενος νὰ κινήσῃ οὐδὲ ἓν τῶν μελῶν ἐκ τῆς κοπώσεως. Τὸ αὐτὸ ἔπαθον κἀγὼ ὅστις διὰ πρώτην φορὰν ἐδοκίμαζον τὴν ἐρημικὴν ζωήν. Ἀλλὰ τούτων πάντων ὑπερίσχυεν ἐν ἐμοὶ ὁ διακαὴς πόθος νὰ ἴδω καὶ νὰ προσκυνήσω τὸ Σινᾶ. Μόλις μετὰ μίαν ὥραν συνήλθομεν, ἐπίομεν γλυκὸ καὶ καφφέ, ἐκαθαρίσθημεν, ἐπλύθημεν καὶ τοῦ δείπνου ἑτοιμασθέντος ἐτραπεζώθημεν. Ἡ ὄρεξις ἤρχετο τρώγοντας καὶ ὅλων ὁ λογαριασμὸς ἦτο νὰ τελειώσωμεν διὰ νὰ κατακλιθῶμεν. Τῳόντι μετὰ τὸν ἐπιδείπνιον καφφὲν ἕκαστος εἰσῆλθεν εἰς τὴν σκηνήν του καὶ ἐκοιμήθη ὡς ἠδύνατο, οἱ μὲν ὑγιεῖς τὸν βαρούχειον ὕπνον, οἱ δὲ νευρικοὶ τὸν διακεκομμένον καὶ τεταραγμένον τῶν νευρικῶν.

Τὴν ἐπιοῦσαν λίαν πρωῒ ἐδόθη τὸ σύνθημα τῆς ἐξεγέρσεως∙ καὶ οἱ μὲν καλῶς κοιμηθέντες ἐξύπνησαν εὔθυμοι, οἱ δὲ μὴ κοιμηθέντες καλῶς ἢ ἀγρυπνήσαντες ἕνεκα τοῦ ῥαμαζανίου δυσθύμως ἤκουσαν τὸ ἐγερτήριον σάλπισμα. Τέλος ἑκόντι ἀέκοντί γε θυμῷ οἱ πάντες εὑρέθημεν ἕτοιμοι ῥοφήσαντες πρῶτον τὸν καφφέν. Κατὰ τὸ δοθὲν ὑπὸ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου πρόσταγμα αἱ μὲν φορτηγίδες κάμηλοι ἔμελλον νὰ σταθμεύσωσιν εἰς τὸ ἀνώτατον ἄκρον τῆς κοιλάδος εἰς τὸν τόπον Τάρφα ἔνθα εὑρίσκονται τὰ ἀπαιτούμενα πρὸς διανυκτέρευσιν ξῦλα καὶ νερό, οἱ δὲ λοιποὶ ἔδει νὰ σταθμεύσωμεν εἰς τὴν θέσιν Ζάλαγκα διὰ νὰ προγευματίσωμεν ἐπὶ ποδὸς καὶ φθάσωμεν εἰς Τάρφα πρὸς διανυκτέρευσιν. Ἡ διαταγὴ ἐξετελέσθη κατά γράμμα. Δυστυχῶς ἕνεκα τῆς δυσκολίας ἣν εὕρομεν ἐκ τῆς ὁδοῦ μεγίστης ἀνωμαλίας προελθούσης ἐκ τῶν βροχῶν καὶ τῆς τῶν καμήλων μεγίστης βραδύτητος περὶ τὸ βαδίζειν δὲν ἐφθάσαμεν εἰς τὸν σταθμὸν Ζάλαγκα εἰμὴ εἰς τὴν 1 μ.μ. Ὁ δρόμος δὲν εἶνε δρόμος ἀλλὰ ἀτραπὸς∙ ὑψοῦται δὲ ὁλοὲν ὀφιοειδῶς∙ ἡ ἀτραπὸς δὲν εἶνε ἄμοιρος ποιητικότητος. Παρουσιάζεται τὸ αὐτὸ φαινόμενον τοῦ Βοσπόρου ἀνταλλασομένης τῆς θαλάσσης ἐκείνου διὰ τῆς ἄμμου. Ἔνθεν καὶ ἔνθεν ὑπερύψηλα ὄρη ἐκ γρανίτου∙ ἐν τῷ ἡ ἀτραπὸς ὁτὲ μὲν διαρρεομένη ὑπὸ ῥυακίων σβεννυμένων ἐν τῇ ἄμμῳ, ὁτὲ δὲ ὑπὸ καλαμώνων ἢ Ταρφῶν, τοῦ δένδρου τούτου τῆς ἁγίας Γραφῆς, ἢ θάμνου παράγοντος κατὰ Μάϊον τὸ μάννα. Ἔστι δὲ τὸ μάννα ὑγρόν τι ἔχον γεῦσιν μέλιτος, ἐπικαθήμενον ἐπὶ τῶν βελονοειδῶν φύλλων τῆς Tarfa tamarin καὶ συλλεγόμενον ὑπὸ τῶν Ἀράβων καὶ τῆς Μονῆς εἰς ἀνάμνησιν τοῦ μάννα ὅπερ ἔτρωγον οἱ Ἑβραῖοι. Οὕτω ὁδεύων τις διὰ τῶν ἀτραπῶν αἴφνης εὑρίσκεται πρὸ τῶν πελωρίων τειχῶν ἀποκλειόντων τὴν εἴσοδον καὶ ἀπορεῖ πῶς θὰ διέλθῃ, ὅτε αἴφνης ἀνοίγει ἐνώπιόν του μικρά τις κοιλὰς Wadi ἀραβιστὶ καὶ μετ᾿ αὐτὴν ἄλλη καὶ ἄλλη μέχρι τοῦ τέλους ὅπερ εὑρίσκεται εἰς τὴν θέσιν Tarfa οὕτως ὀνομασθεῖσαν διὰ τὸ πλῆθος τῶν δένδρων τοῦ εἴδους τούτου.

Περὶ τὴν 1 μ.μ. ἐφθάσαμεν εἰς Ζάλαγκα, ἐπεζεύσαμεν, ἐπρογευματίσαμεν ἐκ τῶν ἐνόντων, ἀνεπαύθημεν ἐπὶ μίαν ὥραν καὶ πάλιν ἀναβάντες ἐφθάσαμεν περὶ τὴν 5 μ.μ. εἰς τὴν Tarfa λίαν κεκοπιακότες. Εὔρομεν καὶ πάλιν τὰς σκηνὰς ἐστημένας καὶ τὸ πῦρ ἀνημμένον ἀλλὰ καὶ τὸ ψῦχος αἰσθητὸν ἐπειδὴ εὑρισκόμεθα εἰς ὕψος χιλίων μέτρων ἀπὸ τὸ Τόρ. Καὶ ἀπόψε ἐπαναλαμβάνεται ἡ αὐτὴ τῆς προτεραίας διάθεσις∙ οἱ μὲν νέοι καὶ ἀκμαιότεροι μεταλαμβάνουσι τροφῆς θερμῆς τε καὶ ψυχρᾶς, οἱ δὲ γεροντότεροι ἀποσύρονται εἰς τὰς σκηνὰς οὐδὲν ἕτερον ζητοῦντες εἰμὴ ἀνάπαυσιν. Οὕτω διήλθομεν καὶ τὴν δευτέραν νύκτα ἐν σκηναῖς ὡς Ἑβραῖοι. Ἐξυπνήσαμεν καὶ πάλιν ἐνωρὶς διὰ νὰ φθάσωμεν ἐνωρὶς εἰς τὴν Μονὴν, ἥτις δὲν ἀπεῖχεν εἰμὴ 6-7 ὥρας. Σήμερον ὅμως πρωῒ εἴχομεν νὰ ἀναβῶμεν μίαν ῥάχιν τοῦ ὄρους Σκάλαν ὑπὸ τῶν Ἀράβων καλουμένην. Τὴν Σκάλαν ἕνεκα τοῦ ἀνάντους ἀνέβημεν πεζῇ διδόντος τὸ σύνθημα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ὄντες ξεκουρασμένοι καὶ θέλοντες νὰ περιπατήσωμεν ἀνελάβομεν εὔθυμοι τὴν ἀνάντη ταύτην ὁδὸν καὶ μετὰ 1 ὥραν ἐφθάσαμεν εἰς τὴν κορυφήν. Ἐδῶ παύουν τὰ βάσανα τῆς ἀτραποῦ τοῦ σιναϊτικοῦ Βοσπόρου καὶ ἀρχίζουν τὰ ὀροπέδια, καὶ δὴ πρῶτον τὸ Ῥαχαμπᾶ, ἐκτεταμένον ὀροπέδιον πλαισιούμενον ὑπὸ τῶν ὀρέων. Φθάσαντες εἰς τὴν κορυφὴν ἐκαθήσαμεν πρὸς μικρὰν ἀνάπαυσιν ἀναμένοντες τὰς καμήλους. Ἐπίομεν ὕδωρ μετὰ ῥακῆς ἐκ χουρμᾶ, ἥτις εἶνε κατὰ τὴν σιναϊκὴν συνήθειαν τὸ μόνον φάρμακον κατὰ τῆς κοπώσεως.

Τέλος ἔφθασαν αἱ κάμηλοι∙ ἀνέβημεν τὴν 8ην ὥραν. Διήλθομεν τὸ πρῶτον ὀροπέδιον Ῥάχαμπα εἰς ¾ τῆς ὥρας, διήλθομεν τὸ δεύτερον εἰς δύο ὥρας καὶ ἰδοὺ ἐφθάσαμεν εἰς τὴν κορυφὴν τοὐ τρίτου Σπαΐας καλουμένου.

Ἐκ τῆς κορυφῆς ταύτης φαίνεται τὸ πρῶτον τὸ Σινᾶ, Gebel Mousea ἥτοι ὄρος τοῦ Μωϋσέως ὑπὸ τῶν Ἀράβων καλούμενον. Καὶ ἄκοντες ἐκινήσαμεν τὰς χεῖρας καὶ ἐποιήσαμεν τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. Τόσον ἐπιβάλλεται τὸ ὄρος τοῦτο διὰ τῆς μεγαλοπρεποῦς αὐτοῦ στάσεως ὑπὲρ πάντα τὰ πέριξ ὄρη. Ὄπισθεν τοῦ ὀροπεδίου τούτου εὑρίσκεται ἡ πολυπόθητος Μονή. Ἀλλὰ εἶνε ἡ ὥρα 11 καὶ πρέπει νὰ ἀναπαυθῶμεν ὀλίγον καὶ νὰ μεταλάβωμεν τροφῆς. Καθήμενα λοιπὸν εἴς τινα ἄκραν τῆς Σπαΐας, στέλλομεν πεζοδρόμον εἰς τὴν Μονὴν νὰ εἰδοποιήσῃ τὴν ἄφιξιν ἡμῶν περὶ τὰς 3 μ.μ. καὶ προγευματίζομεν ἐν πλήρει μεσημβρίᾳ, ἐν πλήρει ἡλίῳ καίοντι, ποιοῦντες καὶ ἡλιοθεραπείαν. Εἰς τὰς 12 ½ ἀνέβημεν καὶ πάλιν διὰ τελευταίαν φορὰν τὰς καμὴλους καὶ περικάμψαντες τὰ ὄρη Γαλακτίωνος καὶ Ἐπιστήμης ἵνα εἰσέλθωμεν εἰς τὴν Μονὴν διὰ τῆς μεσημβρινῆς πύλης καὶ οὐχὶ διὰ τῶν νώτων τῆς Μονῆς ἐάν ἠθέλομεν προτιμήσει τὴν συντομωτέραν, ἐφθάσαμεν τέλος ἐνώπιον τῆς Μονῆς εἰς τὰς 3 μ.μ. Ἡ Μονὴ φαίνεται ἐκ τοῦ λόφου τοῦ Ἀαρών. Μόλις εἶδον οἱ ἐν τῇ Μονῇ διὰ τηλεσκοπίου τὸν Ἀρχιεπίσκοπον ἐδήλωσαν τὸν πρῶτον χαιρετισμὸν δι΄ ἑνὸς κανονιοβολισμοῦ ἀντηχήσαντος δεκάκις ἐπὶ τῶν πέριξ ὀρέων.

Καὶ ἰδοὺ λοιπὸν ἡμεῖς πρὸ τῆς ἱστορικῆς Μονῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ. Πρὶν ἢ προχωρήσω, ἀναγκαῖον θεωρῶ νὰ προσαγάγω τὴν ἐντύπωσιν ἣν παρήγαγεν ἡ θέα τῆς Μονῆς εἰς τὴν ψυχὴν ἑνὸς εὐλαβεστάτου προσκυνητοῦ, φιλοσόφου χριστιανοῦ καὶ κλασικοῦ συγγραφέως τῆς «Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Σινᾶ». Ἰδοὺ τί λέγει ἀρχόμενος: «Ἐν τῷ μέσῳ γῆς ἐρήμου καὶ ἀβάτου καὶ ἀνύδρου ἀνακύπτει πρὸ τῶν καταπεπονημένων ὑπὸ τοῦ καύσωνος τοῦ οὐρανοῦ καὶ τοῦ ἀνίκμου καὶ παντάπασι στείρου τῆς γῆς χλοερὰ ὄασις ψυχαγωγὸς καὶ παρήγορος. Ἐν τῷ μέσῳ τῆς παντελοῦς σχεδὸν παύλης πάσης ἀνθρώπων ἐργοπονίας καὶ τῆς νεκρᾶς σιγῆς παντὸς ὀργασμοῦ καὶ πάσης τῆς κοινωνίας τύρβης αἴφνης προφαίνεται μικρὰ τις ἐργοχειρίας ἑστία καὶ κούφη ἡ δροσοβόλος περιπνέει αὔρα τῆς ζωῆς. Καὶ τέλος πάντων, ἐν μέσῃ χώρᾳ ἐν ᾗ ἄλλως οὔτε ἡ ἀηδών που τῶν μουσῶν τὸ ᾆσμα τοῦ πολιτισμοῦ εὐστομοῦσα κελαδεῖ οὔτε ἡ χαρμόσυνος τοῦ Εὐαγγελίου σάλπιγξ τὴν σωτηρίαν τοῦ κόσμου διδάσκουσα ἀκούεται, ἐνταῦθα ἐν τῷ μέσῳ φαλακρῶν ὀρέων καὶ ἀπορρώγων βράχων φυγὰς εὖρε κατοικίαν ἑαυτῇ πρὸ αἰώνων ἡ τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων θεραπεία καὶ ἡ περιστερὰ τῆς ὀρθοδοξίας, φεύγουσα τὸν κύκλῳ τῆς θρησκευτικῆς σκοτομαίνης κατακλυσμόν, ἔπηξε τὴν νεοσσοιὰν αὐτῆς ἐν τοῖς ἀγαπητοῖς σκηνώμασι τοῦ Κυρίου.

Δρὰξ ἀνθρώπων, φεύγοντες τὴν πολυθόρυβον τοῦ κόσμου τύρβην, συνδραμόντες πρὸς τὴν μυστικὴν βοὴν τοῦ σεισμοῦ καὶ τὸν ἦχον τῶν πάλαι ποτὲ σαλπίγγων ἐκείνων, περιεκύκλωσαν τὸ φοβερὸν ὄρος τοῦ Κυρίου καὶ κατεσκήνωσαν ἐν τοῖς τόποις ἔνθα ὁ Ἰεχωβὰ ἐν νεφέλῃ καὶ γνόφῳ καὶ ἤχῳ καὶ βρονταῖς ἐπετέλεσε τὴν ἠθικὴν ἀνάπλασιν τοῦ παλαιοῦ Ἰσραήλ, ἵνα προσενέγκωσιν ὁλοκαύτωμα τῷ Θεῷ τὸν ἐπὶ γῆς αὐτῶν βίον, συμπεριφέροντες μεθ᾿ ἑαυτῶν τὸν ἑλληνισμὸν καὶ τὴν ὀρθοδοξίαν… Τοιοῦτον εἶνε τὸ Μυστήριον Σινᾶ ἐν συντόμῳ εἰπεῖν πρᾶγμα καὶ ὄνομα ἀληθῶς ἐν τοῖς μάλιστα ἀξιοσπούδαστον».

Μετὰ τὴν λαμπρὰν ταύτην εἰσαγωγὴν τοῦ φιλοσόφου προσκυνητοῦ ἂς εἰσέλθωμεν εἰς τὸ Μοναστήριον. Δι᾿ ἡμᾶς ἡ εἴσοδος δὲν εἶνε ἁπλῆ ἔχοντας τὸν Ἀρχιεπίσκοπον. Οἱ Πατέρες ἑτοιμάζουσιν ὑποδοχήν. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος πεζεύει ὀλίγον τι κάτωθι τῆς Μονῆς εἰς θέσιν Ἀσκέρια. Ἑτοιμάζεται, πλύνεται, καθαρίζεται, ὥς ποτε οἱ Ἰσραηλῖται διὰ νὰ λάβωσι τὸν νόμον. Τὸ αὐτὸ πράττει καὶ ἡ συνοδεία, ἑτοιμάζεται. Ἐν τῷ μεταξὺ βροντοῦσι τὰ πυροβόλα τοῦ τείχους καὶ οἱ κώδωνες τοῦ κωδωνοστασίου ἁρμονικῶς. Τέλος, ὅτε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἡτοιμάσθη φορέσας ἐπανωκαλύμμαυχον καὶ ἐγκόλπιον, ἐδόθη τὸ σύνθημα τῆς ἐκκινήσεως τῆς πομπῆς ἐξ Ἀσκερίων. Ἡ πομπὴ οὕτως ἐκκινήσασα προὐχώρησε μέχρι τοῦ μέρους ἔνθα συνήντησε τοὺς πατέρας. Τάπης ἦν ἐστρωμένος ἐπὶ τῆς ὁδοῦ, πέριξ δ᾿ αὐτοῦ ὁ Δικαῖος τῆς Μονῆς, τοὐτέστιν ὁ Ἐπίτροπος τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, μετὰ τῶν ἱερέων καὶ διακόνων ἐνδεδυμένων πολυτελῆ ἄμφια, ἔπειτα τὰ ἑξαπτέρυγα καὶ μία σειρὰ μοναχῶν. Τοῦ Ἀρχιεπισκόπου πατήσαντος ἐπὶ τοῦ τάπητος ὁ Δικαῖος προχωρήσας παρουσίασε τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον εὶς προσκύνησιν. Εἶτα οἱ διάκονοι ἐνέδυσαν τὸν μανδύαν τὸν Ἀρχιεπίσκοπον, ὅστις κρατῶν τὴν ποιμαντορικὴν ῥάβδον ἤρξατο βαδίζων βήματι βραδεῖ προπορευομένων τῶν διακόνων μοναχῶν μετὰ ἑξαπτερύγων καὶ φανῶν καὶ λαμπάδων καὶ ψαλλομένου τοῦ ᾄσματος τοῦ ἱεροῦ Δαμασκηνοῦ «Χαῖρε ἅγιον ὄρος καὶ θεοβάδιστον, χαῖρε ἔμψυχε βάτε καὶ ἀκατάφλεκτε, χαῖρε ἡ μόνη πρὸς Θεὸν κόσμου γέφυρα ἡ μετάγουσα θνητοὺς πρὸς τὴν αἰώνιον ζωήν∙ χαῖρε ἀκήρατε κόρη ἡ ἀπειράνδρως τεκοῦσα τὴν σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν», ὡς καὶ τοῦ ἀπολυτικίου τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης «Τὴν πανεύφημον Νύμφην Χριστοῦ ὑμνήσωμεν Αἰκατερίναν τὴν θείαν καὶ πολιοῦχον Σινᾶ τὴν βοήθειαν ἡμῶν καὶ ἀντίληψιν ὅτι ἐφίμωσε λαμπρῶς τοὺς κομψοὺς τῶν ἀσεβῶν τοῦ πνεύματος τῇ δυνάμει καὶ ὡς μάρτυς Κυρίου στεφθεῖσα αἰτεῖται πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος».

Οὕτω δὲ πορευόμενοι ὑπὸ τὸν ἦχον τῶν πυροβόλων καὶ τῶν κωδώνων εἰσήλθομεν διὰ τῆς μεσημβρινῆς στενῆς πύλης εἰς τὴν ἱερὰν Μονὴν τοῦ Σινᾶ. Ἡ στενὴ αὕτη εἶνε ἔργον μεταγενέστερον. Ἡ μεγάλη καὶ ὑψηλὴ πύλη εἶνε τανῦν κατηργημένη καὶ τετειχισμένη. Ἄλλοτε ἠνοίγετο ὐπὸ τῶν τεσσάρων Σεχάδων τῶν τεσσάρων φυλῶν μόνον ὅταν ἀνήρχετο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος εἰς τὴν Μονήν, ἔμενεν ἀνοικτὴ κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἐν τῇ Μονῇ διαμονῆς του καὶ πάλιν ἐκλείετο καὶ ἐκτίζετο ὐπὸ τῶν ἰδίων Σεχάδων ἀπερχομένου τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Οἱ Πατέρες καὶ οἱ προσκηνυταὶ ἀνήρχοντο εἰς τὴν Μονὴν διὰ τῆς Ντουβάρας θύρας ἀνοικτῆς ἐπὶ τοῦ τοίχους 10 μέτρα ἀπὸ τοῦ ἐδάφους ἐντὸς κοφίνου ἀνελκομένου διὰ τοῦ μηχανήματος τοῦ λεγομένου ἐργάτου. Σήμερον οἱ καιροὶ ἤλλαξαν καὶ ἠνεῴχθη ἡ στενὴ πύλη πρὸς δυσμὰς διὰ τὰς εἰσόδους καὶ ἐξόδους. Ἡ πομπὴ οὕτως ἔχουσα εἰσῆλθεν εἰς τὸν ναὸν τὸν καθολικόν, τὸ Ἰουστινιάνειον τοῦτο ἔργον περὶ οὖ κατωτέρω.

Ὁ ναὸς ἠν διακεκοσμημένος ἐπὶ τῇ περιστάσει καὶ κατάφυτος. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος προσκυνήσας ἀνῆλθεν ἐπὶ τοῦ θρόνου. Ἐγένετο ἡ συνήθης δέησις καὶ μετ᾿ αὐτὴν ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐχαιρέτισε τοὺς πατέρας διὰ τοῦ ἑξῆς προσφωνήματος, ὅπερ ἡ Α.Σ. λίαν εὐγενῶς μοὶ ἔδωκε καὶ ὅπερ ἔχει οὕτω :

Πατέρες καὶ ἀδελφοί∙

Τὸ τέταρτον ἤδη εὑρισκόμεθα ἐν μέσῳ ἡμῶν ἔχοντες συνοδοὺς ἔγκριτα μέλη τῆς ἱερᾶς ἡμῶν ἀδελφότητος. Ἡ χαρὰ ἡμῶν εἶνε ἀνεκλάλητος. Πατοῦμεν καὶ πάλιν ἐπὶ τοῦ ἱεροῦ ἐδάφους τοῦ ἱεροῦ ἡμῶν ὀσπιτίου ἵνα συνευφρανθῶμεν καὶ ἀπολαύσωμεν τῆς χαρᾶς ἐκείνης ἣν αἰσθάνεται ὁ Πατὴρ εὑρισκόμενος ἐν μέσῳ τῶν τέκνων αὐτοῦ. Ὑπάρχει τούτου γλυκύτερον, ὑπάρχει τούτου ἱερώτερον; Ναί, ἀγαπητοί. Ἐτάχθημεν ὑπὸ τῆς θείας Προνοίας ἀρχηγὸς τῆς λογικῆς ταύτης μάνδρας καὶ πατὴρ πνευματικὸς ὅλων ὑμῶν. Τὸν τίτλον τοῦτον τοῦ πατρὸς θέλομεν καὶ ἐπιθυμοῦμεν καὶ βουλόμεθα ἐν τῇ καθηγεσίᾳ ἡμῶν ὑπὲρ πάντα ἄλλον τίτλον φέρωμεν. Ὑπάρχει ὑψηλότερος καὶ ἠθικώτερος τοῦ τίτλου τούτου; Ἡ ἐπιθυμία ἡμῶν εἶνε νὰ εἶμαι ὑμῶν ἀληθὴς Πατήρ. Ὅπως ὁ καλὸς Πατὴρ ἐν τῇ οἰκογενείᾳ μέλημα ἔχει νὰ ἀγαπᾷ ἐξ ἴσου καὶ νὰ φροντίζῃ ἐξ ἴσου καὶ δικαίως περὶ τῶν τέκνων αὐτοῦ, οὕτω καὶ ἡμεῖς πάντας τοὺς υἱοὺς ἡμῶν κατὰ πνεῦμα θεωροῦμεν μὲ τὸ αὐτὸ πρακτικὸν βλέμμα τῆς  ἀγάπης. Καὶ καθὼς ὁ πατὴρ πολλάκις ἀναγκάζεται πρὸς διδασκαλίαν τῶν ἄλλων νὰ μεταχειρισθῇ καί τινα αὐστηρὰ μέτρα, νὰ ἐλέγξῃ, νὰ τιμωρήσῃ πρὸς σωφρονισμόν, οὕτω καὶ ἡμεῖς ὀφείλομεν νὰ πράξωμεν τὸ αὐτὸ πρὸς τὸ καλὸν τῆς Ἀδελφότητος καὶ τὰ μὲν ὑγιᾶ μέλη νὰ περιποιηθῶμεν, τὰ δὲ σαπρὰ καὶ ἀνωφελῆ νὰ ἐκκόψωμεν ἐκ τοῦ σώματος τῆς Ἀδελφότητος ἵνα μὴ βλάψωσι καὶ τὰ καλά. Πάντοτε ὅμως μετὰ λύπης προβαίνομεν εἰς τὴν ἐκκοπὴν ταύτην, οὐδέποτε δὲ ἀδίκως ἀλλ᾿ ἐν πλήρει συνειδήσει τοῦ καθήκοντος ἡμῶν. Ναί, ἀγαπητοί, ἡ ἐπιθυμία ἡμῶν εἶνε νὰ βλέπωμεν τὰ τέκνα ἡμῶν προκόπτοντα ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ τοῦ Κυρίου. Καὶ καθὼς εὑρίσκομαι εἰς τὴν εὐχάριστον θέσιν νὰ εἴπω ἐνώπιον ὑμῶν ὅτι ἡ ἱερὰ ἡμῶν Μονὴ ἀκμάζει καὶ εὐημερεῖ ὑλικῶς, οὕτως ἐπιθυμῶ νὰ ἀκούω ὅτι καὶ ἠθικῶς καὶ πνευματικῶς ἐν τῇ ἡμετέρᾳ ἀδελφότητι ὑπάρχει πρόοδος καὶ εὐημερία πρὸς δόξαν Θεοῦ καὶ χαρὰν ἡμῶν. Γένοιτο!»

Μετὰ τὸ τέλος τῆς τελετῆς ἀνήλθομεν εἰς τὴν αἴθουσαν τῶν ὑποδοχῶν. Ἐκεῖ ἐπήραμεν τὸ γλυκὸν καὶ τὸν καφφέν∙ ἐκεῖ προσῆλθον πάντες οἱ πατέρες καὶ ἠσπάσαντο τὴν δεξιὰν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου καὶ εἶτα ἀπεσύρθημεν ἕκαστος εἰς τὸ δωμάτιόν του εἰς τὸ λεγόμενον ἀρχονταλῆκι ἢ ξενῶνα. Ἐδῶ τελευτῶσι τὰ ἐπίσημα ἅτινα κατὰ καθῆκον καὶ ὡς ἐν παρόδῳ ἀνέγραψα ὡς προσκυνητὴς πρώτην φορὰν βλέπων τοιαύτην ὑποδοχήν.

Ἀλλ᾿ ἐγὼ ἦλθον νὰ προσκυνήσω. Προσκυνεῖν δὲ σημαίνει νὰ αἰσθανθῶ ὅλην τὴν ἡδύτητα τοῦ θρησκευτικοῦ αἰσθήματος, νὰ συγκινηθῶ, νὰ κλαύσω καὶ νὰ καθαρθῶ ἐκ τῶν κηλίδων ἅς τινας ὁ κόσμος ἐναπέθετο ἐπὶ τῆς συνειδήσεώς μου. Καὶ ἰδοῦ τῷ ὄντι εὖρον τὸν τόπον ἔνθα δεῖ προσκυνεῖν. Τἠν ἐπιοῦσαν τῆς ἀφίξεώς μου κατέβην ἵνα θαυμάσω τὸν ναόν. Πῶς νὰ περιγράψω τὰ ἀπερίγραπτα αὐτοῦ κάλλη; Ὁ κάλαμός μου εἶνε λίαν ἀσθενὴς καὶ ἡ φαντασία μου δὲν ἐπαρκεῖ. Οἱ μοναχοὶ ἀποκαλοῦσι τὸν ναόν των παράδεισον. Εἶνε ἡ μόνη λέξις ἡ εκφράζουσα τὸ πᾶν καὶ ὑπὸ καλλιτεχνικὴν καὶ ὑπὸ ἠθικὴν ἔποψιν. Τῳόντι ὁ εἰσερχόμενος ἐν τῷ ναῷ τούτῳ, μετὰ τὴν ἀντίθεσιν τῆς ἐρήμου, αἰσθάνεται ἑαυτὸν ὡς ἔν τινι μεγαλοπρεπεῖ μεγάρῳ περιλάμπρῳ οὗτινος ἀπορεῖ τί πρῶτον τί δ᾿ ὕστατον νὰ θαυμάσῃ∙ τὸν ἀρχιτεκτονικὸν ῥυθμόν, τὸ ἄριστον τῆς κόγχης μωσαϊκόν, ἢ τὴν καλλιτεχνικὴν ἐπεξεργασίαν τοῦ ἐδάφους, τοῦ εἰκονοστασίου, τοῦ ἄμβωνος, τοῦ δεσποτικοῦ θρόνου. Ἀλλ᾿ ἄς ἀφήσω καὶ πάλιν τὸν χρωστῆρα τοῦ φιλοσόφου προσκυνητοῦ νὰ ζωγραφίσῃ τὸν ναόν. «Τούτων δε, λέγει, ὁ μὲν καθολικὸς ναὸς ἵσταται ἔτι καὶ τὰ νῦν λαμπρὸν μὲν αὐτοκρατορικῆς εὐσεβείας καὶ μεγαλουργίας τεκμήριον, περιφανὲς δὲ καὶ πολιώτατον μνημεῖον θαυμαστῆς περὶ τὴν τέχνην λεπτότητος καὶ πολλῆς φιλοκαλίας∙ καὶ ἰδίᾳ μὲν πολυτίμητον λείψανον βυζαντινοῦ ῥυθμοῦ καὶ ἐξεργασίας, καθόλου δέ, ἐν τῷ μέσῳ ἐρήμου πληκτικῆς, ἀνίκμων ὅγκων ὀρέων καὶ ἀνετενῶν βράχων, βλάστημα τρυφερὸν ἢ ῥόδον εὔοσμον καὶ λεπτοφυὲς κρίνον ἐν γῇ γεννῶσῃ ἀκάνθας καὶ τριβόλους. Ἀλλὰ καὶ τοῦ ὅλου πάλιν τούτου ναοῦ ὑπερέχει πολλῷ τῶν ἄλλων αὐτοῦ μερῶν τὸ ἱερὸν βῆμα, ἔνθα ἡ φύσις καὶ ἡ τέχνη, ἔνθα ἡ ὕλη καὶ τὸ πνεῦμα πρὸς ἄλληλα ἀμιλληθέντα, παρήγαγον ἔργα, ἐν οἷς λαμπρὰ ἁπαστράπτει ἀμφοτέρων ἡ ἀρμονία, πολλὴν ἐν τῇ ψυχῇ τοῦ θεατοῦ τὴν εὐχαρίστησιν ἐμποιοῦσα. Ὁ λόγος ἁποβλέπει πρὸ παντὸς τὴν αὐτόθι θαυμαστὴν κόγχην, ἧς τὰ μὲν κάτω περιζωννύουσι καὶ περιτρέχουσι τρεῖς βαθμίδες ὀρθομαρμαρικαὶ ἐκ ποικίλων καὶ λίαν μὲν εὐμούσως πρὸς ἄλληλα κειμένων, λίαν δ᾿ εντέχνως εἰργασμένων μαρμαρίων, ὧν πάντων ἐν μέσῳ  ἵδρυται ὁ τόπος ἀπλῶς τοῦ λεγομένου συνθρόνου. Τὰ δὲ μέσα αὐτῆς κεῖνται οὕτω λαμπρῶς καὶ λεπτοφυῶς δι᾿ ὀρθομαρμαρώσεως καὶ αὐτὰ ἐπεστρωμένα, ὥστε ἡ περιδέξιος χεὶρ τοῦ τεχνίτου καὶ ἡ πρὸς τὸ καλὸν καὶ χαρίεν δόκιμος αὐτοῦ εὐφυΐα ἔπαιξαν λίαν μιμηλῶς πρὸς τὴν φύσιν, ὑποτυπώσασαι διὰ τῆς συναφῆς τῶν φλεβῶν τῶν ὡραίων μαρμάρων τὰ αὐλακώδη καὶ πολύπτυχα, ἀλλ᾿ ἀθόρυβα κυμάτικα τῆς θαλάσσης. Καὶ τέλος πάντων τὸν θόλον τῆς κόγχης ταύτης κατακοσμεῖ γλαφυρὰ μουσείου εἰκὼν παριστῶσα τὴν Μεταμόρφωσιν τοῦ Σωτῆρος, εἰς ἢν καὶ ἡ Ἐκκλησία καθιερώθη, καὶ ἦς ἄνωθεν μέν, ἐπὶ τοῦ κύκλου τοῦ τόξου αὐτῆς, εἶνε γεγραμμέναι αἱ προτομαὶ τῶν δώδεκα ἀποστόλων, ἐπὶ δὲ τῆς χορδῆς τοῦ τόξου τούτου παρίστανται δέκα καὶ ἑπτὰ προφῆται. Προσέτι δὲ ἐπὶ τοῦ ὀρθοῦ ὑπὲρ τὴν κόγχην τοίχου παρίσταται ὁ Μωϋσῆς δεξιᾷ μὲν τοῦ ἐν τῷ μέσῳ αὐτόθι παραθύρου, δεχόμενος παρὰ τοῦ Θεοῦ τὰς πλάκας τοῦ νόμου, ἀριστερᾷ δὲ διαλεγόμενος πρὸς τὸν Θεὸν ἐνώπιον τῆς βάτου. Καὶ τέλος ὑπὸ μὲν τὴν πρὼτην τῶν εἰκόνων τούτων τοῦ Ἑβραίου νομοθέτου καθορᾶται ἡ προτομὴ τοῦ αὐτοκράτορος Ἰουστινιανοῦ, ὑπὸ δὲ τὴν δευτέραν ἡ τῆς συζύγου αὐτοῦ, τῆς πολλῆς Θεοδώρας, ἅπασαι ἐν μουσείῳ περιχρύσῳ ἱστορημέναι. Καὶ ταῦτα μὲν περὶ τῆς κόγχης. Ἕτερον δὲ λόγου ἄξιον ἐν τῷ ἱερῷ βήματι ἐκτὸς ἄλλων εἶνε αἱ τρεῖς Λάρνακες τῆς καλλιπαρθένου μάρτυρος, ὧν ἡ μὲν ἀρχαιοτάτη εἶνε μαρμαρίνη πολλὰ ἔχουσα τὰ παρεπόμενα καὶ πολλὴν τὴν ἐργασίαν, τῶν δὲ δύο ἄλλων ἀργυρῶν τὴν μὲν ἔπεμψε δῶρον εὐσεβείας Αἰκατερίνη ἡ Μεγάλη, ἡ δὲ ἑτέρα ἀπετελέσθη ἐκ χριστιανικῶν ἐράνων∙ τὸ ἱερὸν ὅμως λείψανον τῆς Ἁγίας τηρεῖται ἐν τῇ πρώτῃ τούτων. Θαυμαστὴν ἀναλογίαν πρὸς τὸ ἱερὸν βῆμα ἀποτελεῖ καὶ τὸ ἔξω τούτου τρεῖς βαθμίδας κατώτερον μέρος τῆς ἐκκλησίας, οὗτινος τὸ μὲν ἔδαφος ποικίλλεται ὑπὸ ποικιλοχρόων μαρμάρων μετὰ πολλῆς τῆς χάριτος καὶ τέχνης συνηρμοσμένων, ἡ δὲ ὀροφὴ ἀνέχεται ὑπὸ ἁψίδων ἐπὶ διπλοῦ κιόνων στίχου ἑκατέρωθεν ἐπιβαινουσῶν ὧν ἑκάτερος ἔχει ἑπτὰ στύλους ἱκανῶς ὑψηλοὺς (4 ½ μέτρα γαλλ.) εὐπεριφερεῖς (19 γαλ.μ.) καὶ πλὴν τῆς βάσεως καὶ τοῦ κιονοκράνου μονολίθους. Καὶ οὗτοι μὲν εἰσιν  ἀρχαῖοι∙ τὸ ἔδαφος ὅμως, τὸ κομψὸν φάτνωμα καὶ τὸ ἐπίχρυσον καὶ εὔτεχνων εἰκονοστάστιον εἶνε ἔργα τῶν μετέπειτα χρόνων, μηδ᾿ αῦτῶν τῶν εἰκόνων ἐξαιρουμένων ὧν ἁπασῶν προέχει ἐμφανῶς ἡ τῆς ἁγίας Αἰκατερίνης, ἐφ᾿ ἧς πολὐ ἀληθῶς ἀπολάμπει τὸ τεχνικῶς καλὸν καθόλου καὶ ἰδίᾳ τὸ δόκιμον καὶ ἀκίβδηλον τοῦ σεμνοῦ καὶ ἀρρενωποῦ τύπου τῆς παλαιᾶς παρ᾿ ἡμῖν εἰκονογραφίας. Ὁ ὅλος δὲ ναὸς μολυβδοσκεπὴς ὑπάρχων καὶ κυρίας αὐτοῦ διαστάσεις ἔχων (μῆκος 38 καὶ πλάτ. 17 γαλ. μέτρ.) εἶνε ἐν κεφαλαίῳ εἰπεῖν ἔργον σεμνὸν, ἐν ᾧ σπουδαιότης παρελθόντος καὶ εὐπρέπεια ἐνεστῶτος, ἐν ᾧ τὸ γόητρον τοῦ ὑπογοτθικοῦ κάλλους περὶ τὸν ἐξωτερικὸν τοῦ ὅλου διάκοσμον καὶ ἡ μαρμαρογλυφικὴ δεξιότης περὶ τὸν ἱερὸν τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος ὀκρίβαντα, ἵνα τἆλλα παραλίπω, ὑπερπηδῶντα δέκα περίπου αἰώνων χάσμα συνάπτουσι φιλίας τὰς περιδεξίους χεῖρας τῶν Στεφάνων καὶ Προκοπίων ὧν ἰδίᾳ ὁ διαβήτης καὶ τὸ γλύφανον μετὰ τοῦ εὐσεβοῦς σκήπτρου ἐνδόξου Αὐτοκράτορος εἰς ἓν συνδραμόντα ἔστησαν μνημεῖον δόξης καὶ ἐφιλοτέχνησαν πηγὴν σοβαρῶν καὶ γλυκέων συναισθημάτων».

Ἐκ τῶν συναισθημάτων τούτων συνεχόμενος προσῆλθον ἵνα προσκυνήσω, τὰ σεπτὰ λείψανα τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης. Ὁ Σκευοφύλαξ κρατεῖ τὰς κλεῖδας τῆς Λάρνακος ἧς ἀνοιχθείσης ὁ Δικαῖος λαμβάνει ἐξ αὐτῆς τὴν τιμίαν κάραν τῆς Ἁγίας περιβεβλημένην στεφάνῳ πολυτίμῳ καὶ τὰς δύο χεῖρας περικεκοσμημένας δακτυλίοις πολυτίμοις καὶ ἐναποτίθησιν αὐτὰ ἐπὶ τραπέζης πλησίον κειμένης. Μετά τινα παράκλησιν ὑπὲρ τῆς ὑγείας τῶν προσκυνητῶν κλίναντες γόνυ προσεκυνήσαμεν τὰ ἄξια ταῦτα λείψανα ὧν ἡ ἄρρητος εὐωδία πληροῖ τὸν ὅλον χῶρον∙ ὁποία συγκίνησις δι᾿ ἡμᾶς τοὺς προσκυνητάς! Ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν τῇ φλογὶ τῆς κατανύξεως καὶ συντριβῆς. Ὡς ἐν ὀνείρῳ διατελοῦμεν ἀξιωθέντες νὰ ἀσπασθῶμεν τὰ ἅγια λείψανα τῆς πολιούχου τοῦ Σινᾶ.

Ἀλλ᾿ ἔτι μεγαλυτέρα συγκίνησις ἐπεφυλάσσετο ἡμῖν. Προχωρήσαντες ὀλίγον εἰς τὰ ἐνδότερα αἴφνης κωλυόμεθα τοῦ ὁδηγοῦντος ἡμᾶς Ἁγίου Δικαίου εἰπόντος: «Θὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὴν Ἁγίαν Βάτον∙ παρακαλῶ νὰ ἐκβάλητε τὰ ὑποδήματά Σας κατὰ τὸ θεῖον παράγγελμα πρὸς τὸν Μωϋσέα «λῦσον τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν σου∙ ὁ γὰρ τόπος ἐν ᾧ ἔστηκας γῆ ἁγία ἐστί». Καὶ μόνον ἐπὶ τῇ ἀκοῇ τοῦ θείου παραγγέλματος ἀνετριχιάσαμεν οἱ παρευρεθέντες καὶ ἀμέσως ἀφήκαμεν τὰ ὑποδήματα. Ὁ ἱερὸς οὗτος χῶρος, τὰ ἁγια τῶν ἁγίων τοῦ ἐν Σινᾷ προσκυνήματος, λέγεται παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Βάτου εἰς ἀνάμνησιν τῆς θαυμαστῆς ἐκεῖνης Θεοφανείας ἐν τῇ βάτῳ ἥτις ἐκαίετο καὶ οὐ κατεκαίετο καὶ ἐξ ἧς προσεκάλεσεν ὁ Θεὸς τὸν προφήτην Μωϋσέα ἵνα, ἀπελθὼν εἰς Αἴγυπτον, ἐλευθερώσῃ τὸν λαὸν ἀπὸ τῆς δουλείας τῶν Αἰγυπτίων καὶ ἀναγάγῃ αὐτὸν εἰς τὴν ἔρημον πρὸς καθαρισμὸν καὶ θρησκευτικὴν ἀναγέννησιν. Τὸ παρεκκλήσιον τοῦτο κεῖται ὄπισθεν τῆς ὡραῖας κόγχης τοῦ καθολικοῦ ὀλίγόν τι χαμηλότερον. Ἀποτελεῖ δὲ καὶ αὐτὸ ἑτέραν κόγχην μὲ μωσαϊκὸν κάτωθεν τοῦ ὁποίου κεῖται ἡ ἁγία Τράπεζα καὶ κάτωθεν αὐτῆς ἀργυρᾶ πλὰξ ἐν μέσῳ τῆς ὁποίας εἶνε ἐζωγραφημένη ἡ Θεοτόκος μετὰ τοῦ βρέφους ἐν μέσῳ καιομένης βάτου∙ διότι κατὰ τοὺς ἁγίους πατέρας ἡ ἀκατάφλεκτος βάτος προεδήλου τὴν ἀειπάρθενον γέννησιν τῆς Θεοτόκου, ἥτις παρθένος ἔτεκε καὶ παρθένος ἔμεινε «ἐκαίετο ἡ Βάτος καὶ οὐ κατεκαίετο.» Ἐκεῖ λοιπὸν προσελθόντες ἐκλίναμεν τὸ γόνυ καὶ τοῦ σώματος καὶ τῆς ψυχῆς καὶ προσεκυνήσαμεν ἐν κατανύξει καὶ συγκινήσει ἐπιλέγοντες τὸ τοῦ Ἰακὼβ «ὡς φοβερὸς ὁ τόπος οὗτος∙ οὐκ ἔστι τοῦτο ἀλλ᾿ ἢ οἴκος Θεοῦ καὶ αὕτη ἡ πύλη τοῦ οὐρανοῦ.» Καὶ τῳόντι οὕτως ἐφάνη ἡμῖν διὰ τῶν ὀμμάτων τῆς ψυχῆς ὁρῶσιν ὁ ἱερὸς οὗτος τόπος, πηγὴ ἱερωτάτων καὶ γλυκυτάτων συγκινήσεων. Ἐμείναμεν ἐκεῖ ἐν θρησκευτικῇ σιγῇ ἕκαστος καθ᾿ ἑαυτὸν προσευχόμενος καὶ περιμένων μετὰ φόβου καὶ τρόμου νὰ ἀκούσῃ τὴν φωνὴν τοῦ Ἰεχωβᾶ. «Σὺ τάδε προσκυνητὰ λῦσον τὸ ὑπόδημα ἐκ τῶν ποδῶν, λῦσον τὴν ψυχὴν σου ἀπὸ τὰς σιδηρᾶς ἁλύσεις τῶν παθῶν, παῦσον τὴν γλῶσσάν σου ἀπὸ κακοῦ καὶ τὰ χείλη σου τοῦ μὴ λαλῆσαι δόλον, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς καὶ οὕτω πρόσελθε τῷ τόπῳ τούτῳ τῷ ἁγίῳ.» Καὶ οὕτως ἔντρομοι ἐξήλθομεν ἐκ τῆς Ἁγίας Βάτου, φοβηθέντες μὴ ἀκούσωμεν τὸ «ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου;» «Ἀλλ᾿ ἡμεῖς ἀκριβῶς, Θεέ μου, ἤλθομεν εἰς τὸν τόπον τοῦτον τὸν ἅγιον ὡς τὸ πάλαι οἱ Ἰσραηλῖται ἵνα ἁγνισθῶμεν, ἵνα καθαρίσωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ παντὸς μολυσμοῦ σαρκὸς καὶ πνεύματος, ὁ Θεὸς ἱλάσθητι ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς.» Τὸ παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Βάτου δὲν ἔχει εἰκονοστάσιον ἀλλὰ χωρίζεται τὸ ἱερὸν διὰ παραπετάσματος∙ ἀπαστράπτει δὲ τὸ ὅλον ἐκ τῆς καθαριότητος. Οἱ τοῖχοι εἶνε ἐνδεδυμένοι ὑπὸ τετραγώνων πλακῶν ὑελίνων (fayance) καὶ περικεκοσμημένοι διὰ λαμπρῶν εἰκόνων κλασσικῆς τέχνης. Οὕτω προσκυνήσαντες ἐξήλθομεν ἐκ τῆς κολυμβήθρας ταύτης τοῦ Σιλωὰμ λελουμένοι τὴν ψυχὴν ἀπὸ συνειδήσεως πονηρᾶς καὶ κεκαθαρμένοι τὴν διάνοιαν ὡς ἀληθινοὶ προσκυνηταὶ ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ λατρεύσαντες τὸν Θεόν.

Τὴν ἑπομένην, Κυριακὴν 11ην Ὀκτωβρίου, συμπίπτουσαν μὲ τὴν Κυριακὴν τῶν Πατέρων τῆς 7 Οἰκουμενικῆς Συνόδου, παρέστην εἰς ἐπίσημον λειτουργίαν τοῦ Ἀρχιεπισκόπου τελοῦντος τὴν ἡμέραν ταύτην την ἐπέτειον τῆς εἰς Ἀρχιερέα χειροτονίας αὐτοῦ τε καὶ τοῦ προκατόχου αὐτοῦ καὶ μνημόσυνον τρίμηνον ὑπὲρ ἀναπαύσεως τοῦ προκατόχου Σιναίου Πορφυρίου του Α΄. Ὁ νῦν Σιναίου Πορφύριος ὁ Β΄ ὢν πνευματικὸν ἀνάστημα τοῦ ἀποθανόντος ἐξ᾿ εὐγνωμοσύνης καὶ υἱικῆς στοργῆς πρὸς τὸν ἀποθανόντα ἐτέλεσεν ὅσον ἐνῆν μεγαλοπρεπῶς τὸ μνημόσυνον. Μετὰ τὸ τέλος τῆς λειτουργίας ἐξελθὼν ὁ Σιναίου καὶ σταθεὶς εἰς τὸν θρόνον, ἔχων περὶ ἑαυτὸν 10 ἱερεῖς ἐνδεδυμένους ὁμοιομόρφους στολὰς καὶ τρεῖς ἱεροδιακόνους, ἔψαλλεν ἐν χορῷ τὰ τοῦ μνημοσύνου, μετὰ τὸ τέλος τοῦ ὁποίου ὁ ὑποτακτικὸς Σιναίου ἐξέθηκε δι᾿ ὀλίγων τὸν βίον τοῦ Γέροντος, ἐξάρας τὴν δρᾶσιν αὐτοῦ ὥς τε σιναΐτου, ὥς τε ἀρχιεπισκόπου καὶ προστησάμενος παράδειγμα τοῖς ἀδελφοῖς τὸν ζῆλον καὶ τὴν ἀφοσίωσιν τοῦ Γέροντος πρὸς τὸ Σινᾶ. Πολλοὶ τῶν παρεστώτων Γερόντων Πατέρων συνεκινήθησαν καὶ ἔκλαυσαν. Ἐν τῇ λειτουργίᾳ ταύτῃ τὸ διακριτικὸν γνώρισμα ἦν τὰ ἀρχαῖα βυζαντινὰ ἄμφια τῶν λειτουργῶν, ἄριστα συναρμολογούμενα μετὰ τοῦ ὅλου, καὶ ἡ μεγάλη τάξις καὶ ἡσυχίᾳ. Οὐδέποτε εἰς τὴν ζωὴν ἤκουσα τὴν λειτουργίαν ἐν τοιαύτῃ ἡσυχίᾳ. Εἰς τὰς 2 μετὰ τὸ μεσονύκτιον ἄρχεται ὁ ὄρθρος. Ὁ εἰσερχόμενος κατ᾿ αὐτὴν τὴν ὥραν εἰς τὸν ναὸν καὶ βλέπων αὐτὸν κατάφωτον ὑπὸ ἀπείρων κανδηλῶν νομίζει ὅτι βλέπει τὸν ἔναστρον οὐρανόν. Ἐντὸς τῆς ἐκκλησίας ταύτην τὴν ὥραν βλέπει τις τὸ θαυμάσιον πανόραμα τοῦ ἐνάστρου οὐρανοῦ, ὅστις οὐδαμοῦ ἀλλοῦ εἶνε λαμπερώτερος ἢ ἐν Σινᾷ. Εἰσέρχεται τις εἰς τὸν ναόν∙ τὸ αὐτὸ φαινόμενον τοῦ ἐνάστρου οὐρανοῦ παραγόμενον ὑπὸ τῶν κρεμαμένων κανδηλῶν. Ἐκεῖ εἰς τὸ βάθος πλησίον τοῦ ἱεροῦ εἰς τοὺς χοροὺς ἀκούει τις πότε τοὺς ψάλτας ψάλλοντας μελῳδικῶς καὶ κατανυκτικῶς, πότε τὸν ἀναγνώστην ἀναγινώσκοντα τὸν ψαλτῆρα. Θαυμασία ἡσυχία καὶ τελεία ἀνύψωσις τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ πνεύματος πρὸς τὸν Θεόν, ἀληθὴς προσευχή. Ποῦ ἐν τῷ κόσμῳ τοιαύτη προσευχὴ καὶ μάλιστα ἐν τοῖς ὀρθοδόξοις ναοῖς! Διὰ τοῦτο και τις τῶν περιηγητῶν ἐλευθερόφρων ἔγραψεν εἰς τὸ βιβλίον τῶν ξένων τῆς Μονῆς ὅτι, ἐάν τις ἀκόμη δὲν εὗρε τόπον νὰ προσευχηθῇ, ἂς ἔλθῃ εἰς τὸ Σινᾶ∙ ἐνταῦθα τόπος προσευχῆς ἐστι.

Ἀλλὰ τὸ προσκύνημα δὲν ἐτελείωσε. Πρέπει νὰ ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὅρος τοῦ Δεκαλόγου καὶ τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης. Τὸ ὅρος τοῦ Μωϋσέως, Gebel Mousa ὑπὸ τῶν Ἀράβων, ἔχει ὕψος 2500 μ. περίπου καὶ ὑψοῦται ὑπὲρ τὴν σειρὰν τῶν ὀρέων Χωρήβ ὧν ἡ ἀνατολικὴ ἄκρα ἀποτελεῖ τὸ Σινᾶ. Πρὸς ἀνάβασιν ὑπάρχουν δύο ὁδοί, ἡ ὁδὸς ἡ συντομωτέρα, ἡ διερχομένη διὰ τοῦ ὕδατος τοῦ Τσαγκάρη, τῆς Παναγίας τοῦ Οἰκονόμου καὶ τοῦ προφήτου Ἠλιοῦ, καὶ ἡ ὁδὸς τοῦ Ἀμπᾶ Πασσᾶ, ἥτις εἶνε ὁδὸς βατὴ καὶ εἰς τὰ ζῶα. Ἡ πρώτη ἀρχίζει εὐθὺς ὄπισθεν τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς Μονῆς, ἀποτελεῖται δὲ ὅλη σχεδὸν ἐκ βαθμίδων ἐκ τοῦ γρανίτου κατασκευασμένων, διέρχεται ἀπὸ τοῦ Τσαγκάρη τὸ νερὸ οὕτω κληθὲν ἀπὸ τὸν ἀσκητὴν ὑποδηματοποιὸν ἐκεῖ διαβιώσαντα, ἀπὸ τὴν Παναγίαν τοῦ Οἰκονόμου ἢ Damana ἀραβιστί, οὕτω κληθεῖσαν ἐκ τοῦ θαύματος τῆς ἐμφανὶσεως ἐκεῖ τῆς Θεοτόκου εἰς τὸν οἰκονόμον τῆς Μονῆς ἀναγγειλάσης αὐτῷ τὴν ἄφιξιν εἰς τὴν Μονὴν σίτου καὶ τροφῶν. Διότι ποτὲ οἱ Πατέρες μὴ ἔχοντες τροφὴν ἀπεφάσισαν νὰ ἀναχωρήσωσι τῆς Μονῆς, ἀφοῦ ἀναβῶσιν εἰς τὸ ὄρος καὶ προσευχηθῶσι διὰ τελευταίαν φοράν. Ὁ Οἰκονόμος ἀπέμεινε τελευταῖος∙ ἡ δὲ Θεοτόκος ἐμφανισθεῖσα ἀνήγγειλεν αὐτῷ τὴν ἄφιξιν πολλῶν καμήλων μετὰ σίτου καὶ λοιπῶν. Οἱ Πατέρες κατέβησαν καὶ εὖρον, ὡς ἡ γυνὴ εἶπε τῷ οἰκονόμῳ, καὶ δὲν ἔφυγον. Ὑπεράνω τῆς Παναγίας ὑπάρχουσι δύο τόξα, καμάραι ἑπὶ τοῦ βράχου ἐστηριγμέναι. Ἐκεῖ τὸ πάλαι ἐκάθηντο δύο ἀσκηταὶ καὶ ἐξωμολόγουν τοὺς ἀνερχομένους εἰς τὸ ὄρος ἵνα ἀνέλθωσι καθαροί. Τέλος φθάνει τις εἰς τὸν προφήτην Ἠλίαν. Ἑκεῖ εἶνε ὁ τόπος ἔνθα ἐκρύβη ὁ προφήτης φεύγων τὴν Ἱεζάβελ, τὸ Χωρήβ. Ἀπὸ τὸν προφήτην Ἠλίαν ἕως εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ Σινᾶ αἱ παλαιαὶ βαθμίδες κατεστράφησαν ὑπὸ τῶν βροχῶν, αἴτινες ἐνίοτε κατέρχονται τόσον σφοδραὶ ὥστε ἀπειλοῦσι νὰ παρασύρωσι καὶ αὐτὴν τὴν Μονήν, ἧς τὰ κυκλώπεια τείχη ἕχουσι τεσσάρων μέτρων πάχος. Ὡς ἐκ τούτου ἡ ἀπὸ τοῦ προφήτου Ἠλία ἀνάβασις ἀποβαίνει δυσχερεστάτη καὶ μόνον βατὴ εἰς τοὺς πόδας τῶν Βεδουΐνων τῶν μὴ ἐχόντων σάρκας ἀλλὰ μόνον νεῦρα καὶ ὀστᾶ. Ἐν τούτοις πρέπει νὰ ἀναβῶμεν εἰς τὸ ὄρος Κυρίου. Ἡ ἐπιθυμία καὶ ἡ πίστις νικᾷ πάσας τὰς δυσκολίας. Ἀνήλθομεν λοιπὸν βοηθούμενοι καὶ ὑπὸ τῶν μοναχῶν, οἵτινες συνειθισμένοι ὄντες θεωροῦσι τὸν δρόμον ὡς παιδιάν. Ἀνήλθομεν ἀσθμαίνοντες καὶ πότε ᾶναπαυόμενοι, πότε ὠθούμενοι, ἀνήλθομεν τέλος ἐπὶ τῆς Ἁγίας κορυφῆς. Ἐκεῖ κατέλαβαν ἡμᾶς κατάνυξις καὶ φρίκη ἀναλογιζομένους ὅτι πατοῦμεν ἐκεῖ ἔνθα κατέβη ὁ Θεὸς ἐν ἀλαλαγμῷ Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος. Τίς κάλαμος δύναται νὰ περιγράψῃ τὴν θρησκευτικὴν ἐντύπωσιν, ἣν προξενεῖ ἡ Ἁγία Κορυφή; Ὅταν ἔχῃ τις ὑπ᾿ ὄψιν τὸ σχετικὸν κεφάλαιον τῆς Ἁγίας Γραφῆς «Καὶ ἐξήγαγε Μωϋσὴς τὸν λαὸν εἰς τὴν συνάντησιν ἐκ τῆς παρεμβολῆς καὶ παρέστησαν ὑπὸ τὸ ὄρος. Τὸ δὲ Σινᾶ ἐκαπνίζετο ὅλον αὐτὸ διὰ τὸ καταβεβηκέναι τὸν Θεὸν ἐν πυρὶ ἐπ᾿ αὐτό∙ δὲ ἀνέβαινε δὲ ὁ καπνὸς ὡς ἀτμὶς καμίνου∙ καὶ ἐξέστη πᾶς ὁ λαὸς σφόδρα. Ἐγίνοντο δὲ αἱ φωναὶ τῆς σάλπιγγος προβαίνουσαι ἰσχυρότεραι σφόδρα. Ὁ Μωϋσῆς ἐλάλει, ὁ δὲ Θεὸς ἀπεκρίνατο αὐτῷ φωνῇ. Κατέβη δὲ Κύριος ἐπὶ τὸ ὄρος Σινᾶ ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους. Καὶ ἐκάλεσε Κύριος Μωϋσῆν ἐπὶ τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους καὶ ἀνέβη Μωϋσῆς καὶ εἶπεν ὁ Θεὸς πρὸς Μωϋσῆν λέγων∙ καταβὰς διαμάρτυραι τῷ λαῷ μή ποτε ἐγγίσωσι πρὸς τὸν Θεὸν κατανοῆσαι καὶ πέσῃ ἐξ᾿ αὐτῶν πλῆθος∙ καὶ οἱ ἱερεῖς δὲ οἱ ἐγγίζοντες Κυρίῳ τῷ Θεῷ ἁγιασθήτωσαν μή ποτε ἀπαλλάξῃ ἀπ᾿ αὐτῶν Κύριος.

Καὶ εἶπεν ὁ Μωϋσῆς πρὸς τὸ Θεόν, οὐ δυνήσεται ὁ λαὸς προσαναβῆναι πρὸς τὸ ὄρος τὸ Σινᾶ∙ οὐ γὰρ διαμεμαρτύρησαι ἡμῖν λέγων∙ ἀφόρισαι τὸ ὄρος καὶ ἀγίασε αὐτὸ. Καὶ εἶπεν αὐτῷ Κύριος∙ «βάδιζε, κατάβηθι καὶ ἀνάβηθι σὺ καὶ Ἀαρὼν μετὰ σοῦ»∙ οἱ δὲ ἱερεῖς καὶ ὁ λαὸς μὴ βιαζέσθωσαν ἀναβῆναι πρὸς τὸν Θεὸν μή ποτε ἀπολέσῃ ἀπ᾿ αὐτῶν Κύριος.»

Ἰδοὺ τὸ θαυμαστὸν χωρίον περὶ Σινᾶ καθ᾿ ὃ τὸ Σινᾶ θεωρεῖται ὡς κατοικία τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ ἀναβαίνων αὐτὸ ἀναβαίνει πρὸς ἐπίσκεψιν τοῦ Θεοῦ. Ἐκτὸς τοῦ Μωϋσέως καὶ τοῦ Ἀαρῶν οἱ λοιποὶ ἦσαν ἀνάξιοι νὰ ἐπισκεφθῶσι τὸν Θεὸν ἐπὶ τοῦ Σινᾶ. Καὶ ἡμεῖς οἱ λοιποὶ οἱ ἀνάξιοι ἀνέβημεν εἰς ἐπίσκεψιν τοῦ Θεοῦ! Πρηνεῖς πεσόντες ἑζητήσαμεν συγγνώμην παρὰ τοῦ Σαβαὼθ ὅτι ἀνάξιοι ὄντες ἐτολμήσαμεν νὰ ἐπισκεφθῶμεν αὐτὸν ἐλπίζοντες συγγνώμην τυχεῖν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὃς ἐλθὼν συνῆψε τὰ διεστῶτα καὶ κατήλλαξεν ἡμᾶς μετὰ τοῦ Πατρὸς Σαβαὼθ διὰ τοῦ σταυρικοῦ αὐτοῦ θανάτου. Οὕτως ὁ ἱερεὺς ὁ συνοδεύων ἡμᾶς ἐτέλεσεν ἐντὸς τοῦ παρεκκλησίου τῆς Ἁγίας Τριάδος τὴν θείαν λειτοργίαν, δι᾿ ἧς καταλλασσόμεθα τῷ Θεῷ διὰ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Παρεκαλέσαμεν τὸν Κύριον νὰ μεσιτεύσῃ παρὰ τῷ Πατρὶ νὰ μὴ στήσῃ ἡμῖν τὴν ἁμαρτίαν ταύτην ὅτι ἁμαρτίαις πολλαῖς συνεχόμενοι ἀνήλθομεν εἰς ἐπίσκεψίν του. Μετὰ τὸ τέλος κατανυκτικωτάτης λειτουργίας, ἣν οὐδαμοῦ ἀλλαχοῦ δύναται τις ἀκοῦσαι κατανυκτικώτερον, ἐκαθήσαμεν ἐντὸς τοῦ παρεκκλησίου, ὅπερ ἐκτίσθῃ μὲν ὑπὸ τοῦ Ἰουστινιανοῦ διὰ μεγάλων τετραγώνων λίθων, ἀλλὰ κατηδαφίσθη ὑπὸ τῶν ἀγρίων Βεδουϊδων, οἵτινες ἐπίστευσαν ποτὲ ὅτι ἡ ἀνομβρία προήρχετο ἐκ τούτου ὅτι οἱ Πατέρες ἔκρυψαν τὸ βιβλίον τῆς βροχῆς ἐντὸς τοῦ παρεκκλησίου τούτου διὸ καὶ κατηδάφισαν αὐτὸ πρὸς εὕρεσιν τοῦ βιβλίου τῆς βροχῆς. Καὶ σήμερον ἔτι οἱ Βεδουΐνοι πιστεύουσιν εἰς τὴν δύναμιν τοῦ βιβλίου τούτου καὶ παρακαλοῦσι τοὺς πατέρας νὰ τὸ ἀνοίξωσιν ἵνα βρέξῃ. Τὸ σημερινὸν παρεκκλήσιον εἶνε ἐκτισμένον ἁπλῶς ἄνευ οὐδενὸς κόσμου. Ἐντὸς αὐτοῦ ἐκαθήσαμεν μετὰ τὴν λειτουργίαν ὡς οἱ δώδεκα ἀπόστολοι ἐν τῷ ὑπερῴῳ τῆς Σιὼν ἀναπολοῦντες τὰ θαυμάσια καὶ οἱονεὶ βλέποντες τὸν Σαβαὼθ νομοθετοῦντα καὶ ὑπαγορεύοντα τῷ Μωϋσῇ τὸν δεκάλογον. Ἀφοῦ δὲ  ἐπεθεωρήσαμεν τὴν πέριξ ἀγρίαν καὶ γρανιτώδη φύσιν καὶ τὴν ἄπειρον πληθὺν τῶν ὀρέων, ἅτινα, ἐν χορῷ περὶ τὸ Σινᾶ τοποθετημένα, ἀποτελοῦσιν οἱονεὶ τὸ ἐπιτελεῖον τοῦ Σινᾶ προσκυνοῦντα τὸ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν αὐτοῦ, κατήλθομεν πάλιν διὰ τῆς αὐτῆς ὁδοῦ ταχύτερον μὲν ἀλλὰ καὶ ἐπιπονώτερον.

Οὕτως ἐτελείωσε τὸ προσκύνημα τῆς Ἁγίας Κορυφῆς, ἧς αἱ θρησκευτικαὶ συγκινήσεις θὰ μένωσιν ἀνεξάλειπτοι ἐν τῇ καρδίᾳ μου. Καὶ μέχρι τοῦδε ὅπου ἂν προσεύχωμαι ἀναπολῶ τὴν Ἁγίαν Κορυφὴν ἵνα συγκεντρώσω τὰ ὄμματα τῆς ψυχῆς μου εἰς τὸν ἀόρατον Πατέρα, τὸν καθήμενον ἐπὶ τῆς Ἁγίας Κορυφῆς, ὥστε τὸ προσκύνημα ἐπέτυχε τοῦ σκοποῦ.

Ἀλλὰ τὸ προσκύνημα δὲν ἐτελείωσεν ἀκόμη. Πρέπει νὰ προσκυνήσωμεν καὶ τὴν Ἁγίαν Αἰκατερίνην. Τῆς Ἁγίας τὸ λείψανον εὑρίσκεται ἐν τῷ καθολικῷ ναῷ, ἀλλὰ ἡ ἁγία, πρὶν ἐναποτεθῇ ὡς θησαύρισμα ἀνεκτίμητον ἐν τῇ Μονῇ, εὑρίσκετο κειμένη ἐπὶ τῆς κορυφῆς, ἥτις φέρει τὸ ὄνομα της. Κατὰ τὴν ἱερὰν παράδοσιν τῆς Μονῆς τὸ λείψανον τῆς Ἁγίας μετὰ τὸν μαρτυρικὸν Αὐτῆς θάνατον ἐν Ἀλεξανδρείᾳ μετηνέχθη ὑπὸ ἀγγέλων εἰς τὴν ὑψηλοτάτην κορυφὴν τῆς σιναϊτικῆς χερσονήσου. Τῳόντι ἡ κορυφὴ αὕτη ἔχει ὕψος 2650 μέτρων τοὐτέστιν εἶνε 150 μέτρα ὑψηλοτέρα τῆς Ἁγίας Κορυφῆς. Τὸ λείψανον τῆς Ἁγίας ἔκειτο ἐκεῖ ἐπάνω ἀπὸ τὸ 312-600 μ.Χ. Δι᾿ ἀποκαλύψεως ἀνευρέθη ὑπὸ τῶν πέριξ ἀσκητῶν καὶ ἐν πομπῇ καὶ παρατάξει μετηνέχθη εἰς τὸ Μοναστήριον. Ἡ κορυφὴ αὔτη θὰ ἔμενεν ἀπαρατήρητος ἐὰν δὲν ἐτελεῖτο καὶ ἐκεῖ κἄτι θαυμάσιον∙ ὅτε οἱ ἀσκηταὶ συνηθροίσθησαν καὶ ἧραν τὸ σῶμα τῆς Ἁγίας ὁ γρανίτης ἐφ᾿ οὖ ἔκειτο τὸ σῶμα ὡς ἐκ θαύματος ἔλαβε τὸν τύπον τοῦ σῶματος οὕτως ὥστε βλέπει τις ὡς ἐν ἀναγλύφῳ τὸ σῶμα τῆς Ἁγίας διακρίνων τὴν κεφαλήν, τὸ στῆθος, τοὺς πόδας ἀπαράλλακτα ὡς φαίνονται αἱ αἰγυπτιακαὶ μούμιαι ἐν τῷ Μουσείῳ τοῦ Καΐρου. Ὁ γρανίτης οὗτος διαφέρει τῶν πέριξ διὰ τὴν σκληρότητα αὐτοῦ. Οὐδεῖς μέχρι τοῦδε κατώρθωσε νὰ θραύσῃ μέρος διὰ τῶν τελειοτάτων ἐργαλείων, ἐνῷ οἱ πέριξ θραύονται εὐκολώτατα. Διηγοῦνται ὅτι ἀρχιτέκτων τις Ἕλλην ἠθέλησε διὰ τελειοτάτου ἐργαλείου νὰ δοκιμάσῃ πιστεύων ὅτι ἦτο τέχνασμα τῶν καλογήρων, καὶ μόλις κατέφερε τὸ δεύτερον κτύπημα ἐπὶ τοῦ γρανίτου λεπτότατον τεμάχιον αὐτοῦ τὸν ἐκτύπησεν εἰς τὸν ὀφθαλμόν, ὅστις μικροῦ δεῖν νὰ ἐκχυθῇ. Τὸ πάθημα διώρθωσε τὴν ἀπιστίαν τοῦ Κυρίου Βαρούτη∙ οὕτως ὠνομάζετο ὁ Θωμᾶς καὶ ἐπέστρεψε πιστεύων. Διὰ νὰ ἀνέλθωμεν ὅμως εἰς τὴν Ἁγίαν Αἰκατερίνην πρέπει νὰ διέλθωμεν διὰ τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα, ἑνὸς μονυδρίου κειμένου εἰς τοὺς πρόποδας τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης.

Ἐκεῖ λοιπὸν διενυκτερεύσαμεν καὶ τὸ πρωΐ ἐπιβάντες ἡμιόνων ἀνήλθομεν μετὰ 3 ὥρας εἰς τὴν κορυφήν. Εἶπον ὅτι εἴχομεν τὴν εὐτυχίαν νὰ ἀνέλθωμεν διὰ ζώων. Τὸ εὐτύχημα τοῦτο ὀφείλεται εἰς τὴν γρανιτώδη ὑπομονὴν καὶ ἐπιμονὴν ἑνὸς ἱερομονάχου Καλλίστου Ποντικοῦ τὸ γένος. Ὁ ἄνθρωπος σκοπὸν τοῦ βίου αὐτοῦ ἔθετο νὰ διορθώνῃ καὶ νὰ κατασκευάζῃ ὁδοὺς ἐν Σινᾷ. Ἰδιαίτατα δὲ ἀνέλαβεν ὑπὸ τὴν προστασίαν του τὸ ὄρος τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης. Πρότερον οἱ προσκυνηταὶ ἀνερριχῶντο κυριολεκτικῶς διὰ νὰ ἀναβῶσι τὸ ὄρος∙ νῦν δὲ ἀνήλθομεν διὰ ζώων μέχρι τοῦ κώνου ἔνθα τὸ ἐκτύπωμα τῆς Ἁγίας καὶ ὅστις εἶνε ἀναβατὸς διὰ κλίμακος ἐπὶ τοῦ γρανίτου κατασκευασθείσης. Ἀπὸ τὸ μονύδριον τῶν Ἁγίων Τεσσαράκοντα μέχρι τῆς Κορυφῆς τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης εἶνε τοὐλάχιστον χίλια μέτρα κατ᾿ εὐθεῖαν γραμμήν. Ἐπὶ τῆς κλιτύος τοῦ ὄρους τούτου ὁ Κάλλιστος κατεσκεύασεν ὁδὸν ἀνερχομένην ὀφιοειδῶς μέχρι τοῦ κώνου. Ἀφίνω τὸν ἀναγνώστην νὰ φαντασθῇ τί ὑπομονὴ χρειάζεται νὰ κατασκευάσῃ τις ὁδὸν ἐπὶ τοιούτου ἀπροσίτου καὶ ἀνάντους βουνοῦ. Καὶ δὲν ἤρκεσε τοῦτο. Ἡ παροῦσα ὁδὸς εἶνε ἡ δευτέρα, διότι τὴν πρώτην κατέστρεψε ἡ βροχή. Ἡ Δευτέρα εἶνε πλατυτέρα δύο μέτρα καὶ ἐγένετο φροντὶς διὰ τὰς διεξόδους τῶν ὑδάτων. Ἧτο ἡ 23 Ὀκτωβρίου. Ἐπιβάντες τῶν ἡμιόνων οὓς παρεχώρησεν ἡμῖν ἡ Μονὴ εὐγενεῖ κελεύσει τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ἀνήλθομεν τὸ ὄρος φθάσαντες εἰς τὰς 9,50 ἤτοι μετὰ τρεῖς ἀκριβῶς ὥρας. Ἐκεῖ ἀνέμενον ἡμᾶς ὅ τε ἡγούμενος Κάλλιστος καὶ δύο ἔτι προσκυνηταὶ ἀνελθόντες τὴν παραμονὴν καὶ λειτουργήσαντες. Ἀναβάντες ἐθαυμάσαμεν τὴν σιδηρᾶν θέλησιν τοῦ πατρὸς Καλλίστου. Ὁ ἄνθρωπος οὗτος ἐπὶ τοῦ κώνου τούτου ἐν ᾧ πρότερον ἧτο μόνον μία μάνδρα ἐκ λίθων προφυλάσσουσα τὸ ἐκτύπωμα τῆς Ἁγίας, ἔκτισε ὁλόκληρον παρεκλήσιον μὲ ὡραῖον θόλον, ἕτερον νάρθηκα παρὰ τὸ παρεκκλήσιον καὶ παρ᾿ αὐτὸν δωμάτιον πρὸς διανυκτέρευσιν. Διὰ νὰ ἐννοήσῃ τις τὰς δυσκολίας τοιούτου ἔργου ἂς γινώσκῃ ὅτι εἶς τενεκὲς ὕδατος, φερόμενος ἐκεῖ ἐπάνω, ἤτοι δέκα ὀκάδες περίπου, ἐκόστιζε τῷ Καλλίστῳ ½ φράγκον. Καὶ ὅμως ὁ Κάλλιστος ἐπέμεινεν ἕως οὖ ἔφερεν εἰς πέρας τὸ γιγάντειον τοῦτο ἔργον μόνος ἰδίαις χερσὶν ἐργαζόμενος καὶ μόνον ἐλάχιστα βοηθούμενος ὑπὸ τῶν Ἀράβων. Ἐκεῖ ἐπάνω ἐπὶ τῆς κορυφῆς τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης ἐπέσαμεν καὶ προσεκυνήσαμεν τὸ γρανιτῶδες τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης λείψανον καὶ παρεκαλέσαμεν ὑπὲρ ἡμῶν τε καὶ τοῦ ἔθνους ἡμῶν.

Καταβάντες ἀπὸ τὴν κορυφὴν τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης καὶ εὐχαριστήσαντες τόν τε Ἀρχιεπίσκοπον καὶ τοὺς Πατέρας διὰ τὴν ἐγκάρδιον αὐτῶν φιλοξενίαν, πάλιν ἐπέβημεν τῶν καμήλων καὶ διὰ τῆς αὐτῆς ὁδοῦ κατήλθομεν εἰς Ραϊθὼ δοξάζοντες καὶ αἰνοῦντες τὸν Θεὸν ἐπὶ πᾶσιν οἷς ἠκούσαμεν καὶ εἴδομεν καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν.