ΤΑ ΝΕΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ
Τὴν 25η Μαΐου τοῦ 1975, κατὰ τὴν διάρκεια ἐκκαθαριστικῶν ἐργασιῶν μετὰ ἀπὸ πυρκαϊὰ στὸν χῶρο τῆς παλαιᾶς Σκευοφυλακείας, ὁ τότε Σκευοφύλαξ τῆς Μονῆς ἀρχιμανδρίτης Σωφρόνιος ἀνεκάλυψε ἄγνωστη κρύπτη ποὺ περιεῖχε σημαντικότατο πλῆθος χειρογράφων. Κατόπιν αἰτήσεως τῆς Μονῆς, ἡ Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη τῆς Ἑλλάδος ἀπέστειλε εἰδικὴ ὁμάδα ὑπὸ τὴν ἡγεσία τοῦ διευθυντοῦ της Παναγ. Νικολοπούλου γιὰ τὴν ταξινόμηση καὶ συντήρησή των. Ὅπως προέκυψε ἐπρόκειτο γιὰ 36 κομμάτια καὶ 19 σπαράγματα παπύρων, 1148 σώματα κωδίκων ἐκ τῶν ὁποίων 305 πλήρεις κώδικες, 20 ἔντυπα βιβλία καὶ περὶ τὰ 200 τεμάχια διαφόρων ἐπιστολῶν, ἐγγράφων καὶ καταστίχων, ποὺ ἐκτείνονται χρονολογικῶς ἀπὸ τὸν 4ο ἕως τὶς ἀρχὲς τοῦ 18ου αἰῶνος. Ἀπὸ τοὺς κώδικες, 836 εἶναι ἑλληνικοὶ καὶ οἱ ὑπόλοιποι ἀραβικοί, συριακοί, σλαβικοί, γεωργιανοί, δύο λατινικοί, δύο αἰθιοπικοὶ καὶ ἕνας ἑβραϊκός.
Κατὰ τὴν ἐπικρατέστερη ὑπόθεση, φαίνεται πὼς ὁ ἀρχιεπίσκοπος Νικηφόρος Μαρθάλης ἀποθήκευσε προσεκτικὰ στὴν κρύπτη αὐτὴ διάφορα μὴ ἐν χρήσει χειρόγραφα κατὰ τὴν κρίση του, προφανῶς λόγῳ ἐλλείψεως χώρου τοῦ νέου κτιρίου τῆς βιβλιοθήκης ποὺ κατεσκεύασε (1734).
Ἀνάμεσα στὰ λεγόμενα «νεοευρεθέντα» χειρόγραφα ξεχωρίζουν ὁπωσδήποτε τὰ δώδεκα φύλλα τοῦ περίφημου Σιναϊτικοῦ Κώδικος, τμήματα τοῦ Ψαλτηρίου ποὺ ὑπεξαίρεσε ὁ P. Uspenskij κατὰ τὸν 19o αἰῶνα, τμήματα τοῦ Σιναϊτικοῦ σλαβωνικοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Βατικανοῦ, τμήματα ἀπὸ τὸ ἀρχαιότερο σωζόμενο κείμενο τῆς Κλίμακος, τμῆμα τῆς Ὀδύσσειας τοῦ 9ου αἰ., μέρος τοῦ ὁποίου ἀποτελεῖ τὴν ἀρχαιότερη σωζόμενη σήμερα γραφὴ τοῦ ὁμηρικοῦ ἔπους.
Πολὺ σημαντικὸ εἶναι ὅτι στὰ χειρόγραφα αὐτὰ διεσώθησαν τὰ ἀρχαιότερα δείγματα τῆς μικρογράμματης ἑλληνικῆς γραφῆς καὶ καλύπτουν ἕνα κενὸ ποὺ ὑπῆρχε στὴν γνώση τῆς συνέχειας τῆς ἑλληνικῆς γραφῆς ἀνάμεσα στὸν 7ο καὶ 9ο αἰῶνα. Ἰδιαίτερη ἀξία ἐπίσης ἔχουν τὰ πρὸ τοῦ 10ου αἰῶνος γεωργιανὰ χειρόγραφα, καθὼς περιέχουν σημαντικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν ἱστορία τῆς Γεωργίας ἀλλὰ καὶ διασώζουν τὰ μοναδικὰ σωζόμενα κείμενα τῆς χαμένης ἕως σήμερα ἀλβανικῆς γλώσσας τοῦ Καυκάσου.
Θεωρεῖται βέβαιο ὅτι ἡ ἱστορικὴ ἀνακάλυψη τῶν νέων χειρογράφων τοῦ Σινᾶ ἔχει ἀκόμη νὰ συνεισφέρει πολλὰ ὅσο αὐτὰ μελετῶνται καὶ δημοσιεύονται, παρέχοντας ὑλικό γιὰ ἀρκετὲς γενεές.
