ΑΡΧΕΙΟΝ
Τὸ κατατεθειμένο στὴν Βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς Ἀρχεῖο εἶναι πλουσιώτατο καὶ περιέχει ἔγγραφα καταγεγραμμένα σὲ κώδικες, λυτὰ ἔγγραφα, ἐπιστολὲς κ.ἄ. σὲ ποικιλία γλωσσῶν, προερχόμενα ἀπὸ τὴν Μονή, τὰ Μετόχια της, ἐκκλησιαστικοὺς καὶ κοσμικοὺς ἄρχοντες διαφόρων χωρῶν. Τὰ ἑλληνικὰ ἔγγραφα χρονολογοῦνται ἀπὸ τὸν 15ο αἰ. καὶ ἑξῆς.
Πλουσιώτατο εἶναι τὸ Ἀρχεῖο καὶ σὲ ἔγγραφα ἀραβικὰ -ποὺ εἶναι καὶ τὰ παλαιότερα- καὶ τουρκικά. Πρόκειται γιὰ προνομιακὰ ἔγγραφα σχετικὰ μὲ τὴν προστασία τῆς Μονῆς καὶ τῶν Μοναχῶν, τὴν ἀσφαλῆ διακίνηση τῶν προσκυνητῶν, τὴν περιφρούρηση καὶ οἰκονομικὴ ἀνεξαρτησία τῆς Μονῆς καὶ τῶν Μετοχίων της, τὴν εὐνοϊκή της μεταχείριση ἀπὸ τὸ νομικὸ καὶ φορολογικὸ καθεστὼς τοῦ Ἰσλάμ. Ξεχωρίζουν ὁπωσδήποτε τὰ πολλαπλᾶ ἀντίγραφα τοῦ «Ἀχτιναμὲ» τοῦ Μωάμεθ, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ τὸ ἐπικυρωθὲν ἀπὸ τὸν Σουλτᾶνο Σελὶμ Α΄, ὁ ὁποῖος ὅταν τὸ 1517 κατέλαβε τὴν Αἴγυπτο παρέλαβε καὶ τὸ πρωτότυπο πρὸς φύλαξιν στὸ θηραυροφυλάκιο τῶν ἀνακτόρων τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Τὸ μεγαλύτερο ὅμως μέρος τοῦ ἀρχείου προέρχεται ἀπὸ τὰ πολυάριθμα Σιναϊτικὰ Μετόχια ἀνὰ τὸν κόσμο καὶ περιέχει πλῆθος ποικίλων πληροφοριῶν καὶ εἰδήσεων, καταγεγραμμένες στὴν ἀλληλογραφία μὲ τὴν κεντρικὴ Μονή. Τὸ ἀρχεῖο, τέλος, εἶναι σημαντικὸ καὶ πολύτιμο γιὰ τὴν ἱστορία τῆς Μονῆς καὶ τῆς εὐρύτερης περιοχῆς, τὴν κατοχύρωση τῆς πλήρους αὐτονομίας της ἐξ ἀπόψεως ἐκκλησιαστικῆς, τὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα ἐν γένει, τοὺς θεσμοὺς καὶ τὶς παραδόσεις τῶν κατοίκων καὶ τὴν ἑκάστοτε πολιτικὴ ἐξουσία ποὺ στὸ πέρασμα τῶν αἰώνων ἤλεγχε τὴν περιοχή.
